Choroby psychiczne u dzieci bez tabu

Z kolei jakie zachowania lub skłonności u kilkulatków powinny skłonić nas do wizyty u psychologa?

Z pewnością brak tych umiejętności, które dziecko powinno osiągnąć w poprzednich okresach rozwojowych. W wieku przedszkolnym u dzieci mogą wystąpić podobnie jak w poprzednim okresie zaburzenia snu oraz zaburzenia odżywiania.

Przedszkolak może mieć trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu. Mogą w tym wieku wystąpić lęki nocne, koszmary senne, lunatykowanie czy bezdech obturacyjny. Lęki nocne i lunatykowanie występują w pierwszej połowie nocy. Dzieci epizodów tych nie pamiętają. W przypadku koszmarów sennych, które mogą wystąpić u każdego dziecka natomiast występuje zapamiętanie całej sytuacji.

Koszmary senne zazwyczaj są powiązane z sytuacją dziecka z czasem poprzedzającym sen np. mogą być następstwem oglądanych bajek. Bezdech obturacyjny z kolei polega na zatrzymaniu oddychania na co najmniej 10 s. U dzieci w wieku przedszkolnym zazwyczaj jest związany z przerostem migdałków, zaburzeniem budowy górnych dróg oddechowych czy też występowaniem kataru o podłożu alergicznym.

Zaburzenia odżywiania mogą być związane z nadmiernym apetytem lub brakiem łaknienia lub tez mogą stanowić szkodliwe upodobania pokarmowe czy tez awersje pokarmowe. Zaburzeniem związanym z odżywianiem jest pica. Zaburzenie to występuje u 15 % dzieci powyżej 2 roku życia. Polega na jedzeniu substancji niejadalnych np kredy, farby, wypalonych zapałek, włosów, kamieni. Oczywiście pojedynczy incydent może zdarzyć się każdemu dziecku. Pice rozpoznaje się gdy zachowania te występują co najmniej przez miesiąc i pojawiają się dwukrotnie i więcej razy w jednym tygodniu.

U kilkulatków mogą zdarzyć się zaburzenia lękowe.  Jednym z takich zaburzeń jest zespół lęku uogólnionego charakteryzujący się nierealistycznym i nadmiernym lękiem i niepokojem, który nie nasila się pod wpływem wydarzeń zewnętrznych. Na to zaburzenie może cierpieć 3 – 5 % dzieci.

Innym zaburzeniem lękowym jest lęk separacyjny występujący u około 3,5 – 5,4% dzieci w wieku przedszkolnym. Polega na wzmożonych reakcjach lękowych w sytuacji oddzielenia od mamy/rodziców. Lęk społeczny z kolei dotyczy 15% dzieci i polega na pojawianiu się objawów lęku w nowych sytuacjach społecznych. Do zaburzeń lękowych należą także fobie – czyli sytuacje niewspółmiernie wysokiego poziomu lęku w stosunku do czynnika go generującego.

Pamiętać należy jednak o tym, że wiek przedszkolny to czas kiedy dzieci rozwojowo przeżywają różnego rodzaju lęki. Maluchy boja się hałasu i dużych rzeczy, nieco starsze dzieci zaczynają się bać ciemności i rzeczy nadprzyrodzonych, pod koniec okresu przedszkolnego przedmiotem lęków rozwojowych są np.  katastrofy. Lęk, który jest lękiem patologicznym jest zawsze niewspółmierny do zagrożenia i pojawia się cyklicznie w dłuższym odcinku czasu.

Przedszkolak może mieć także problem z nawiązywaniem relacji społecznych. Dzieje się tak wówczas kiedy mamy do czynienia z zaburzeniem przywiązania czyli procesu mającego miejsce we wczesnym dzieciństwie a polegającego na uczeniu się nawiązywania relacji poprzez relacje z opiekunem. Zaburzenia przywiązania ujawniające się w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym polegają na tym, że dziecko albo nie potrafi nawiązywać relacji z innymi albo nie potrafi dokonywać bezpiecznej selekcji i chce nawiązywać relacje ze wszystkimi.

Do zaburzeń należących do tej grupy należy zaliczyć także zaburzenia rywalizacyjne. Mogą wystąpić u dzieci, u których pojawiło się młodsze rodzeństwo, a które nie mogą poradzić sobie z taka zmianą. Zaburzenia rywalizacyjne mogą przebiegać pod postacią wzmożonej agresji lub regresu w rozwoju. Oczywiście każda sytuacja związana z pojawieniem się w życiu przedszkolaka młodszego rodzeństwa może wiązać się z czasową agresja lub zrachowaniami imitującymi regres. Jeśli taka sytuacja utrzymuje się ponad 6 miesięcy wówczas należy podejrzewać zaburzenia rywalizacyjne.

Należy także wspomnieć o zaburzeniach wydalniczych. Występują one u dzieci które przeszły skuteczny trening czystości. U około 13 – 14 % pięciolatków występuje mimowolne moczenie nocne. Liczba dzieci moczących się zmniejsza się wraz z wiekiem. Około 1 % osób moczących się w dzieciństwie moczy się również w okresie dorosłości. Pewien odsetek dzieci charakteryzuje się również opóźnieniem w rozwoju mowy. W wieku przedszkolnym można rozpoznać także ryzyko dysleksji oraz zachowania zapowiadające możliwość wystąpienia ADHD.