Selen na zdrowie - mikropierwiastek, makro działanie

Selen, kojarzy nam się głównie z odpowiednią pracą tarczycy - i słusznie. Jest także odpowiedialny za wiele innych, ważnych procesów w organizmie.

Selen na zdrowie:

• Znajduje się praktycznie we wszystkich tkankach naszego organizmu, największa koncentracja lokalizuje się w wątrobie, nerkach, mięśniach i osoczu, tworząc tam selenobiałka.
• Wchodzi w skład centrów aktywnych wielu enzymów (tzw selenoprotein), co pozwala na ich optymalne działanie i czyni go kofaktorem w wielu procesach i reakcjach enzymatycznych. Odpowiada za przemiany lipidów, aminokwasów, stabilizuje błony komórkowe oraz umożliwia syntezę kwasów nukleinowych – DNA i RNA.
• jest niezbędny w działaniu mechanizmów antyoksydacyjnych naszego organizmu. Wchodzi w skład specjalnych enzymów, które przeciwdziałają stresowi oksydacyjnemu, chroniąc tym samym przed destruktywnym nadmiarem wolnych rodników. Szczególnie istotne są peroksydazy glutationowe, zapobiegają uszkodzeniom DNA i wpływają na jego naprawę. Dodatkowo, selen, wpływa na prawidłową apoptozę, czyli śmierć komórek, ich proliferację i wzrost. Te wszystkie mechanizmy powodują, że selen wpływa na ochronę przeciwnowotworową.
• Pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu tarczycy, ze względu na jego niezbędność w procesie powstawania hormonów tarczycowych- T3 (trójjodotyroniny) i T4 (tyroksyny). Odpowiada za ich konwersję, a więc przeistaczanie się T4 w T3 (bowiem T3 jest aktywną formą i jest niezbędny organizmowi), a dodatkowo za sprawną utlizację zbędnych już hormonów- słowem, wpływa na ich odpowiedni poziom. Niedobór selenu może także upośledzać przyswajanie jodu, co również będzie negatywnie wpływało na działanie tarczycy. Z drugiej strony, selen chroni przed toksycznym nadmiarem jodu.
• Wspomaga detoks organizmu ze szkodliwych związków. Ma znaczenie w kontekście chelatacji metali ciężkich- rtęci, ołowiu, arsenu.  Powoduje zwiększone wydalanie z organizmu szczególnie rtęci. Chroni neurony-komórki mózgowe przed neurodegeneracją między innymi spowodowaną przeciążeniem metalami ciężkimi.
• Wykazuje działanie przeciwzapalnie, tak, więc we wszelkich chorobach przewlekłych, powinien być dostarczany organizmowi w odpowiedniej dawce.
• Wspomaga układ odpornościowy, zwiększając liczbę wytwarzanych limfocytów, czyli białych krwinek, przeciwciał- kompleksów, które unieszkodliwiają wroga, a także makrofagów- komórek , które ‘pożerają’ bakterie czy wirusy.
• Wspomaga płodność kobiet, podnosi libido, łagodzi objawy menopauzy.
• Selenoproteina P odpowiedzialna jest za prawidłowe stężenie testosteronu i dojrzewanie plemników, a więc i płodność mężczyzn zależna jest od tego pierwiastka.
• Zapobiega agregacji płytek krwi i utlenianiu lipidów- przeciwdziała więc chorobom sercowo-naczyniowym (np. miażdżycy).
• Działa synergistycznie z witaminą E, przez co chroni przed peroksydacją lipidów, ochrania błony komórkowe, mitochondrialne i DNA przed działaniem wolnych rodników, tym samym opóźniając procesy starzenia i rozwijanie się wielu chorób.

Selen występuje najczęściej w formach organicznych: selenometioninie i selenocysteinie. Jednakże to selenometionina jest formą o wiele lepiej przyswajalną. Najbogatszymi źródłami selenu są: orzechy brazylijskie, podroby, ryby, owoce morza, czerwone mięso, drób, jaja, grzyby shiitake. Kiedy wskazana jest suplementacja tym mikroelementem należy również pamiętać o jednoczesnym uzupełnieniu cynku, miedzi i magnezu (ale nie jednocześnie z selenem, należy zachować odstęp czasowy).

Niedobory selenu - jak im zaradzić?

Na niedobory narażeni są osoby starsze oraz wszyscy Ci, którzy cierpią na przewlekłe choroby lub maja kłopoty z odpowiednim wchłanianiem składników odżywczych: wszelkie choroby, upośledzenia czy dysfunkcje układu trawiennego, a więc niestety większość. Jednakże ze względu na to, że selen jest pierwiastkiem śladowym w naszym organizmie, jego ilość potrzebna do zachowania zdrowia jest bardzo mała, to też suplementacja selenem silnie zależy od jego ilości w organizmie. Nadmiar selenu niestety również wiąże się z negatywnymi skutkami, tak jak i niedobór, może działać toksycznie, sprzyjać cukrzycy typu II, a nawet nowotworom.

Jeśli jesteśmy zdrowi, a nasza dieta jest dobrze zbilansowana, bogata w produkty wyżej wymienione z jednoczesną eliminacją żywności wysoko przetworzonej i antyodżywczej, poziom selenu w naszym organizmie powinien być optymalny i pozwalać na sprawne działanie tarczycy, układu immunologicznego i funkcji antyoksydacyjnych.

Aleksandra Dębska - dietetyk, ze specjalnością Dietoterapia.

Konsultacje z pacjentami są jej wielką pasją. Podchodzi do każdego przypadku holistycznie. Wie, że prawidłowe żywienie gra czasami najważniejszą rolę w kondycji zdrowotnej człowieka, natomiast higiena snu, pozytywne relacje ze sobą i otoczeniem, są kolejnymi i niezbędnymi elementami do utrzymania pełni zdrowia.

W MedFood chętnie zajmuje się tematem mikrobiomu jelitowego i jego plejotropowego oddziaływania na organizm. Szczególnie fascynuje ją działanie ludzkiego mózgu, jego funkcje, potencjał, zależności, i jak wiele jeszcze o nim nie wiemy. Chętnie zgłębia kontekst relacji relacja jelita-mózg, zwłaszcza w aspekcie zaburzeń psychicznych i emocjonalnych. Oprócz tego zajmuje się osobami z zaburzeniami hormonalnymi.

Więcej na medfood.com.pl