Urodzić zdrowe dziecko
Każda kobieta, która chce mieć dziecko, powinna wykonać badanie określające grupę krwi oraz czynnik Rh. Jeśli ma bowiem czynnik Rh–, a jej partner Rh+, musi być pod szczególną opieką ze względu na ryzyko konfliktu serologicznego, który może doprowadzić do uszkodzenia, a nawet śmierci płodu.
W Polsce aż 85 proc. osób posiada we krwi tzw. antygen D określany jako Rh+. A zatem większość przyszłych mam ma Rh+. Osoby nie posiadające tego antygenu czyli tzw. Rh– są w mniejszości (stanowią 15 proc. populacji). Gdy kobieta ma krew Rh–, wtedy ważne jest, jaki czynnik Rh ma ojciec dziecka. Jeśli też ujemny, to znaczy, że i dziecko będzie miało Rh– i niczym to nie grozi. Konflikt serologiczny może zaistnieć tylko wtedy, gdy matka dziecka ma krew Rh–, a ojciec Rh+ i kiedy płód odziedziczy czynnik Rh po ojcu (dzieje się tak w 60 proc. przypadków). Kobiety w ciąży z niezgodnością Rh (matka Rh–, dziecko Rh+) narażone są na uczulenie (immunizację) antygenem D. W czasie ciąży, a szczególnie podczas porodu czerwone krwinki płodu mogą dostać się bowiem do krwioobiegu matki. W przypadku kiedy matka posiada grupę krwi Rh–, a płód Rh+, matka może wytworzyć przeciwciała anty-Rh, które przenikając przez łożysko mogą wywołać groźną chorobę cytotoksyczną noworodków, doprowadzić do niedokrwistości u płodu, a nawet do jego obumarcia. To efekt protestu układu odpornościowego matki, który uznaje krwinki płodu za „obce” i produkuje przeciwciała niszczące krwinki dziecka.
Konflikt serologiczny
Do konfliktu serologicznego dochodzi, gdy dziecko dziedziczy Rh+ ojca i krwinki płodu w czasie ciąży przenikną do krwioobiegu matki, która ma Rh–. Wówczas organizm matki zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko krwinkom płodu. Do konfliktu rzadko dochodzi podczas pierwszej ciąży, gdyż organizm matki nie posiada jeszcze tych przeciwciał. Czasem jednak kobieta może wytworzyć przeciwciała po przebytym poronieniu czy zabiegach wykonanych podczas ciąży. Stają się one groźne w kolejnej ciąży. Kiedy kobieta po raz kolejny zachodzi w ciążę (i dziecko także dziedziczy po ojcu Rh+), przeciwciała wytworzone wcześniej w jej organizmie uaktywniają się. Dostają się przez łożysko do krwiobiegu płodu i uszkadzają jego czerwone ciałka krwi. Aby powstały takie przeciwciała, do organizmu matki musi przedostać się co najmniej 0,2 ml krwi płodowej. Przedostawaniu się krwi płodu do krwiobiegu matki sprzyja: · poronienie· odklejenie się łożyska · ciąża pozamaciczna · krwotoki· zabiegi wewnątrzmaciczne· badania prenatalne · cesarskie cięcie· poród zabiegowy, np. z użyciem kleszczy
Każda przyszła matka powinna do 12 tygodnia ciąży mieć oznaczoną grupę krwi, czynnik Rh, oraz (gdy ma Rh–) poziom przeciwciał atakujących czerwone krwinki płodu. Powinna też znać grupę krwi oraz czynnik Rh ojca dziecka. Pozwoli to ocenić stopień ryzyka wystąpienia konfliktu serologicznego u kobiet z Rh– oraz odpowiednio wcześnie wprowadzić właściwą profilaktykę. Wskazane jest trzykrotne wykonanie badań laboratoryjnych wykrywających przeciwciała anty Rh. Gdy specjalne badania krwi (tzw. odczyn Coombsa) wykażą, że we krwi przyszłej mamy są obecne przeciwciała anty-D, powinna ona zostać otoczona szczególną opieką lekarską i wykonać dodatkowe badania tych przeciwciał w 28., 32. i 36. tygodniu ciąży, a także badanie USG.
Grupa krwi jest cechą wrodzoną. W Polsce najczęściej występuje grupa krwi A (ok. 37 proc.) oraz 0 (ok. 36 proc.). Grupę B ma około 19 proc. ludzi, a AB - około 8 proc. Ważne jest także oznaczanie tzw. układu grupowego Rh, który składa się z 6 podstawowych antygenów C, D, E, c, d, e. W zależności od obecności lub nieobecności antygenu, ludzie podzieleni są na grupę Rh+ i Rh–. Aby doszło do konfliktu serologicznego u matki Rh– muszą powstać przeciwciała przeciwko antygenom krwinek płodu Rh+. Ilość ich musi być wystarczająco duża aby po przejściu przez łożysko mogły zniszczyć znaczną ilość erytrocytów dziecka. Do konfliktu serologicznego może dojść w przypadku istnienia niezgodności czynników Rh pomiędzy rodzicami dziecka, ale niekiedy może pojawić się on także, gdy matka ma grupę krwi np. 0, a dziecko dziedziczy po ojcu grupę A lub B.
Medycyna w przypadku wystąpienia konfliktu serologicznego potrafi, na szczęście, uratować dziecko (transfuzja krwi), ale przede wszystkim stara się do konfliktu nie dopuścić, zapobiegając powstaniu przeciwciał. W tym celu zaraz po porodzie, poronieniu lub zabiegach ginekologicznych kobietom podaje się specjalną immunoglobulinę anty-D, która niszczy krwinki Rh+, zanim układ odpornościowy matki zdąży na nie negatywnie zareagować. Dzięki temu kolejne dziecko w brzuchu matki będzie bezpieczne. Immunoglobulina anty-D dostępna w aptece na receptę Do tej pory immunoglobulina anty-D była podawana jedynie w szpitalach. Obecnie, po raz pierwszy produkt leczniczy zawierający immunoglobulinę anty-D jest dostępny w aptece na receptę. Ludzka immunoglobulina anty-D stworzona przez CSL Behring AG (Berno, Szwajcaria) to lek nowej generacji w ampułkostrzykawce gotowy do natychmiastowego podania drogą dożylną lub domięśniową w razie konieczności przez lekarza. Podanie drogą dożylną jest unikalne dla tego leku i stanowi nową wartość w leczeniu i profilaktyce konfliktu serologicznego. Dzięki nowatorskiej metodzie produkcji i zastosowaniu skutecznych metod zabezpieczających przed przeniesieniem wirusów wysoko oczyszczona, szwajcarska ludzka immunoglobulina anty-D jest dobrze tolerowana i bezpieczna. Jak twierdzą lekarze, to nowa jakość w profilaktyce konfliktu Rh. Preparat jest stosowany:· w czasie ciąży i po porodzie, u kobiet, u których może wystąpić immunizacja, · przed i w czasie procedur położniczych, u kobiet, u których może wystąpić immunizacja,· gdy pomyłkowo biorcy Rh– przetoczono krew Rh+.
Odniesienia:
Materiały z konferencji prasowej z udziałem Krajowego Konsultanta ds. Ginekologii i Położnictwa Prof. Stanisława Radowickiego
Hasło dodane 2008-07-31 11:11:08 przez
ULA
