O!Słoń Wcześniaka
Niedobory specjalistycznego sprzętu, nieznajomość odrębnej fizjologii przedwcześnie urodzonych noworodków, a także brak spójnego programu opieki nad wcześniakiem skutkują poważnymi konsekwencjami nie tylko dla zdrowia dzieci, ale i ich rodziców.
Odpowiedzią na pilne potrzeby wcześniaków oraz ich opiekunów jest kampania edukacyjna O!Słoń Wcześniaka, realizowana pod patronatem Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego. Jej nadrzędnym celem jest edukacja rodziców, pielęgniarek i lekarzy w zakresie opieki nad wcześniakiem, a także podniesienie świadomości na temat zagrożeń, jakie wiążą się z faktem przedwczesnych narodzin. Głównym źródłem wiedzy dla rodziców będzie platforma internetowa, na której znajdą wyczerpujące informacje dotyczące nurtujących ich problemów oraz odpowiedzi na pytania związane z opieką nad wcześniakiem. Uzupełnieniem strony będzie poradnik opracowany przez wybitnych lekarzy neonatologów. W ramach kampanii przewidziane są także cykliczne szkolenia dla pielęgniarek oraz warsztaty dla lekarzy. www.wczesniaki.org.pl
Specyfika wcześniactwa
Uwarunkowania demograficzno-społeczne w Polsce ulegają dynamicznym zmianom. Rodzi się coraz więcej dzieci. W 2006 r. liczba porodów wzrosła o 4%. Coraz częściej ciąże mają charakter patologiczny i kończą się przedwczesnym porodem, którego najczęstszym powodem jest sytuacja społeczna rodziny, choroby matki oraz powikłania ciąży.
Normalnie rozwijający się płód osiąga dojrzałość między 38 a 42 tygodniem ciąży. Zdrowy noworodek, urodzony o czasie, waży średnio 3.500 g i ma 50 cm długości. Natomiast wcześniak przychodzi na świat przed końcem 37 tygodnia ciąży. Gdy jego masa ciała nie przekracza 2.500 g, mówimy o niskiej masie urodzeniowej,
a gdy jest niższa niż 1.500 g, mówimy o skrajnie niskiej masie urodzeniowej. Takich noworodków urodziło się w 2006 r. ponad 3.500.
Wcześniaki różnią się od noworodków urodzonych o czasie nie tylko wyglądem zewnętrznym - cienką, przezroczystą skórą, brakiem lub słabo rozwiniętą tkanką podskórną, ale przede wszystkim zaburzeniami czynnościowymi – niedojrzałym układem oddechowym i immunologicznym, kruchością naczyń krwionośnych oraz ograniczoną zdolnością słyszenia. To zupełnie odmienne istoty wymagające specjalnych zabiegów i starań. Tuż po urodzeniu umieszczane są w inkubatorach, które pomagają im utrzymać właściwą temperaturę ciała. Konsekwencje przedwczesnych narodzin są złożone, a rozwój wcześniaka jest uzależniony od jego masy urodzeniowej oraz tygodnia ciąży, w którym przyszedł na świat. Rokowania dzieci urodzonych przedwcześnie zależą przede wszystkim od dojrzałości narządów i tkanek dziecka. Najczęstsze problemy związane ze zdrowiem wcześniaków to:
• wczesne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, spowodowane niedotlenieniem oraz wylewami dokomorowymi
• retinopatia, polegająca na uszkodzeniu niedojrzałych naczyń krwionośnych siatkówki
• zespół zaburzeń oddychania
• problemy z karmieniem
• żółtaczka
• martwicze zapalenie jelit
• niedokrwistość
• dysplazja oskrzelowo-płucna, czyli przewlekła choroba płuc, często przeradzająca się w astmę
• ryzyko infekcji, będące konsekwencją obniżonej odporności
W wyniku długotrwałego przebywania w inkubatorze zaburzona zostaje
u wcześniaków więź emocjonalna z matką. Dlatego też istotne jest stworzenie warunków sprzyjających odbudowaniu poczucia bezpieczeństwa dziecka oraz komfortu psychicznego matki. Coraz częściej stosowana w polskich szpitalach metoda „kangurowania”, czyli bezpośredniego kontaktu skóry matki ze skórą dziecka, okazuje się bardzo skuteczna i niezwykle pozytywnie wpływa na jego rozwój. Kontakt z rodzicem daje dziecku poczucie bezpieczeństwa – malec czuje bicie serca, zapach i ciepło jego ciała.
Nie wszystkie wcześniaki wymagają rehabilitacji, jednak każdy z nich powinien być pod stałą opieką neurologa dziecięcego. Bardzo często dzieci urodzone przedwcześnie wymagają indywidualnie dobranej formy pielęgnacji, którą po nadzorem fizjoterapeuty rodzice muszą opanować. Sposób, w jaki dziecko będzie podnoszone, przewijane, kąpane, noszone, będzie miało decydujący wpływ na jego dalszy rozwój.
Dzięki odpowiedniej opiece zdecydowana większość wcześniaków dogania swoich rówieśników, a nawet prześciga ich w rozwoju intelektualnym. Przedwczesne urodziny to nie wyrok tylko dużo większa mobilizacja i chęć do życia. Szczególna troska, jaką należy otoczyć wcześniaka, jest kluczem do sukcesu, ponieważ efekty ciężkiej pracy lekarzy specjalistów i rodziców mogą przejść najśmielsze oczekiwania. Kto wie, czy dzięki naszym staraniom nie rozwinie się talent kolejnego Einsteina, Newtona czy Steviego Wondera. Oni wszyscy przecież byli wcześniakami…
Neonatologia w Polsce
Z opublikowanego w czerwcu 2008 r. raportu Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że rodzi się przedwcześnie coraz więcej dzieci wymagających specjalistycznej opieki perinatalnej. Są to noworodki z niską (poniżej 2.500 g)
i skrajnie niską (poniżej 1.500 g) masą urodzeniową. Wymagają one intensywnej terapii neonatologicznej, która powinna być im zagwarantowana na najwcześniejszym etapie życia. Niestety, oddziały neonatologiczne w całym kraju borykają się z problemami, które w bezpośrednim stopniu wpływają na poziom opieki oraz jej rezultaty. Niedobory lub braki podstawowego sprzętu jak respiratory, inkubatory, pompy infuzyjne czy kardiomonitory skutkują bardzo poważnymi konsekwencjami dla życia i zdrowia wcześniaków. Ponadto, w 2006 r.
w porównaniu z 2005 r. zmniejszono o 7,2% liczbę oddziałów położniczo-ginekologicznych i o 2% liczbę łóżek. Liczba oddziałów patologii ciąży spadła
o 16,7%, a łóżek o 12,3% pomimo zwiększonej o 4% liczby porodów. Przy wzroście liczby porodów należy się spodziewać, że w skali roku dla ok. 1500 pacjentek nie będzie miejsc do porodu w Warszawie.
Liczba zgonów niemowląt pozostaje w ścisłym związku z występowaniem wcześniactwa. 80% zmarłych w 1 miesiącu życia noworodków to wcześniaki. Dane dotyczące umieralności wcześniaków są zastraszające. Przyczyny niepowodzeń są różnorakie, a najważniejsze z nich związane są z niewystarczającą opieką profilaktyczną nad ciężarną, utrudnionym dostępem do badań specjalistycznych, niewykształconym w pełni trójstopniowym systemem opieki perinatalnej, a także stylem życia kobiet odbiegającym od wymogów zdrowotnych.
Narodowy Program Zdrowia, rozpisany na lata 2007-2015, przewiduje poprawę opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i małym dzieckiem. Program ma na celu:
• Obniżenie wskaźnika wcześniactwa – z 6,4 % do 5,5 %
• Obniżenie umieralności okołoporodowej – 8,6/1000 do 6,1/1000 urodzeń
• Obniżenie umieralności noworodkowej wczesnej z 3,7/1000 urodzeń żywych do 3,0/1000 i później z 3,1/1000 urodzeń żywych do 1,0/1000
• Obniżenie umieralności niemowląt z 7,0/1000 urodzeń żywych do 4,0/1000
• Zmniejszenie częstości chorób przewlekłych i prowadzących do niepełnosprawności u dzieci
Jednym z głównych zadań jest unowocześnienie programu trójstopniowej opieki perinatalnej. System ten polega na rozróżnieniu szpitali pod kątem ich specjalizacji. W szpitalach pierwszego stopnia powinny być prowadzone zdrowe ciąże o normalnym przebiegu, w szpitalach drugiego stopnia powinien znajdować się oddział patologii ciąży, choć w ograniczonym zakresie, natomiast trzecim elementem systemu powinny być tzw. centra perinatalne, czyli wysoko wyspecjalizowane ośrodki, w których powinny rodzić się wcześniaki i tam być otoczone opieką. Drugim istotnym zadaniem jest pełna realizacja świadczeń zapobiegania chorobom, wczesne wykrywanie zaburzeń oraz odchyleń w stanie zdrowia dzieci poprzez realizację programów profilaktycznych, badań przesiewowych, bilansów zdrowia i obowiązkowych szczepień. Oczekiwane korzyści to poprawa stanu zdrowia noworodków urodzonych przedwcześnie, zmniejszenie liczby dzieci niepełnosprawnych oraz wyrównanie szans zdrowotnych dzieci
w Polsce.
Hasło dodane 2008-09-19 13:26:35 przez
ULA
