Zwyczaje i tradycje wielkanocne: jak je wyjaśnić dziecku?

Nadchodzą święta Wielkanocne. Na pewno niewielu z nas dokładnie zdaje sobie sprawę, jakie zwyczaje i tradycje wiążą się z tym świętem. Muszę przyznać, że sama o wielu z nich nie miałam pojęcia. Chciałam je Wam trochę przybliżyć, abyśmy przeżywali je trochę bardziej świadomie.

Zwyczaje i tradycje wielkanocne krok po kroku

Pierwszy symbol jaki przychodzi mi na myśl to palemka, bowiem Wielki Tydzień zaczyna sie od Niedzieli Palmowej.Palemki (rózgi wierzbowe) ozdabiało się kwiatkami,mchem,ziołami i kolorowymi piórkami  takie niesiono do święcenia. Po poświęceniu biło sie nimi domowników, co miało zapewnić im szczęście przez cały rok.

Porządki-to kolejny symbol. Nie tylko dla lśniącej czystości bowiem sprzątano domostwa przed świętami. Zabieg ten miał też drugie,głębsze znaczenie-poprzez gruntowne porządki wymiatano z domu zimę,a co ważniejsze-wszelkie zło i choroby.

Wielka Środa to kolejny dzień obfitujący w symbolikę. Tego dnia odbywało się tzw "topienie Judasza",dokonywane przez młodzież,głównie chłopców. Polegało ono na tym, że zrobioną ze słomy i starych ubrań kukłę, którą wleczono na łańcuchach po całej okolicy. Przydrożni gapie okładali ją kijami. Na sam koniec topiono kukłę w stawie,co miało oznaczać, że sprawiedliwości stało się zadość.

Pogrzeb żuru - przypadał na ostatnie dwa dni postu. Żur była to główna potrawa spozywana w dawnych czasach podczas postu. Kiedy więc nadchodził czas świętowania i zabawy wylewano na ziemię całe sagany żuru.

Wieszanie śledzia, to podobny do poprzedniego zwyczaj żegnania sie z postnym jedzeniem. Z wielką satysfakcją przybijano (wieszano) rybę do drzewa, by w ten sposób ukarać go za to, że przez sześć niedziel nie dopuszczał do jadłospisu mięsa.

Święconka-jeden z najbardziej utrwalonych chyba do dziś zwyczajów wielkanocnych. W Wielką Sobotę zanosimy do święcenia koszyczek z jedzeniem.Znajdują się w nim konkretne produkty,z których każdy symbolizuje coś innego.Jajko-symbol odrodzenia,baranek-symbol Chrystusa Zmartwychwstałego,masło-oznaka dobrobytu. Chrzan-symbolizował fakt, że gorycz męki Pańskiej i śmierci została zwyciężona przez słodycz Zmartwychwstania, natomiast wędlina to symbol zakończenia postu.

Z Wielką Sobotą wiązał się także zwyczaj obmywania twarzy wodą, w której gotowały się święconki. Dotyczył on wyłącznie dziewcząt, które miały dzięki temu zabiegowi pozbyć się z twarzy piegów i innych mankamentów.

Wielka Niedziela - tu już zaczyna się okres radości. Z samego rana słuszymy dzwony,lecz mało kto z nas wie,co one symbolizują. Dźwięk dzwonó miał zbudzić spiących w Tatrach rycerzy,jak również poruszyć zatwardziałe serca skąpców. Po porannej mszy rezurekcyjnej podążamy do swoich domów spożywać sniadanie wilkanocne,podczas którego właśnie w pierwszej kolejności dzielimy sie jajkiem. Na wilekanocnym stole koniecznie musiałą się też znaleźć baba wielkanocna, oraz dziad-czyli inaczej mówiąc mazurek.

I w końcu Lany Poniedziałek, zwany też śmigusem-dyngusem. Tego dnia można było oblewać każdego i w każdej chwili, wszędzie. Najwięcej "zyskiwały" na tym panny, które najobficiej oblano. Oznaczało to, że mają one największe szanse na zamążpójście.Lepiej było się nie obrażać za oblewanie, gdyż wówczas taka obrażalska nieprędko znalazła męża... Można się było jednak od oblewania wykupić, nie tracąc jednocześnie szansy na zamążpójćie. Otóż można było się wykupić pisanką,więc każda panna chciała by jej właśnie była najpiękniejsza.

To niektóre ze zwyczajów i tradycji wielkanocnych. Piszę niektóre, gdyż zapewne w zależności od regionu Polski, będą jeszcze istniały różne dodatkowe lub w nieco innym brzmieniu tradycje związane z tym świętem.

Zazwyczaj bardziej uroczystym świętem jest święto Bożego Narodzenia, bardziej rodzinnym i na nim bardziej się skupiamy. Święta Wielkanocne zostają trochę jakby bardziej "w tyle".

A jednak... zatrzymajmy się na chwilę, przystańmy pozwalając sobie na chwilę refleksji i poznajmy Święta Wielkanocne "od podszewki"

Mam nadzieję, że dla Was, tak jak dla mnie- ta lekcja była pouczająca i przybliżyła trochę życie w dawnych czasach.

Joanna Paszkowska