Żelazo w ciąży – dieta i suplementacja. DIETETYK

Koncepcja programowania żywieniowego zakłada, że niedobór lub nadmiar poszczególnych składników żywieniowych prowadzi do trwałych modyfikacji procesów metabolicznych oraz hormonalnych, które mają wpływ na występowanie chorób w późniejszym życiu dziecka. Na szczególną uwagę zasługują: kwas foliowy, jod, kwasy DHA, witamina D oraz żelazo. Są to składniki które niekiedy mogą być problematyczne do pobrania z dietą, dlatego warto rozważyć ich suplementację. 

Jak komponować dietę w ciąży?

Prawidłowo skomponowana dieta opiera się na zasadach zdrowego żywienia. Założeniem diety jest zjadanie trzech głównych posiłków oraz dwóch uzupełniających. W trakcie trwania ciąży zapotrzebowanie na węglowodany wynosi 55-60% energii z diety. Głównym ich źródłem są: kasza, ryż, makaron, płatki, chleb i ziemniaki. Najlepiej wybierać produkty pełnoziarniste, jak najmniej przetworzone i oczyszczone. Zapotrzebowanie na białko w czasie trwania ciąży wzrasta o 0,3g/kg masy ciała/dobę. Białko odpowiada za budowę tkanek i narządów dziecka, dlatego warto wybierać to pełnowartościowe, które znajdziemy w mięsie, rybach, jajach, produktach mlecznych. Dietę warto urozmaicać o białko roślinne – nasiona roślin strączkowych, orzechy oraz nasiona. Do ostatniej grupy makroskładników zaliczamy tłuszcze. Należy zwrócić uwagę głównie na nienasycone kwasy tłuszczowe, gdyż zapotrzebowanie na nie wzrasta o około 50%. Z racji tego, że nasz organizm nie jest w stanie ich sam wytworzyć trzeba je dostarczać z dietą. Znajdziemy je w olejach roślinnych np. olej rzepakowy czy oliwa z oliwek, w tłustych rybach morskich, orzechach czy nasionach. Warzywa i owoce dostarczą szereg witamin, składników mineralnych oraz błonnika. Kobieta w ciąży  w codziennej diecie powinna spożywać w I trymestrze po 300g warzyw i owoców, a w II i III trymestrze po 400g. W wyborze warzyw i owoców należy kierować się sezonowością oraz różnorodnością. Zapotrzebowanie na płyny wynosi 2-2,5l dziennie. Najbardziej wskazane jest picie wody źródlanej lub mineralnej niskosodowej przez cały dzień.

W czasie trwania ciąży należy zrezygnować ze słodyczy, słodkich napojów, słonych przekąsek czy produktów wysoko przetworzonych.

Podczas ciąży wzrasta zapotrzebowanie na poszczególne składniki, dlatego nie zawsze możliwe jest pokrycie ich wyłącznie z dietą. Jednym z ważniejszych składników jest kwas foliowy, który jest niezbędny do procesu organogenezy – kształtowania się narządów dziecka. Odpowiednia podaż folacyny chroni przed przedwczesnym porodem i występowaniem wad wrodzonych u dziecka. Witamina D₃ bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz przyczynia się do prawidłowego wchłaniania wapnia. Dlatego jest niezbędna do mineralizacji układu kostnego dziecka. W 80% syntetyzowana jest przez skórę jedynie w słoneczne dni. Odpowiednia jej podaż wraz z dietą jest niemożliwa, dlatego zaleca się przyjmowanie jej w postaci suplementu. Dawka powinna być dopasowana indywidualnie. Szczególną uwagę zwraca się na kwasy DHA z rodziny kwasów omega-3, które są głównym materiałem budulcowym mózgu. Wpływają korzystnie na rozwój mózgu i siatkówki oka dziecka. Dodatkowo zmniejszają ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego, depresji poporodowej u matki oraz wystąpienia alergii u dziecka w późniejszym wieku. W okresie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na wapń, jest to składnik szkieletu kostnego. Jego niedobór przyczynia się do osteopenii i osteoporozy. Dzienne zapotrzebowanie na wapń wynosi 1000-1300 mg/dobę. Znajdziemy go w przetworach mlecznych: mleku, jogurtach, kefirach, maślankach czy serach. Jod jest składnikiem mineralnym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest odpowiedzialny za produkcję hormonów tarczycy, które mają wpływ na prawidłowy rozwój układu nerwowego oraz mózgu dziecka. Niedobór jodu może być przyczyną wystąpienia wad wrodzonych i zaburzeń rozwoju psychomotorycznego u dziecka. Źródłem jodu są ryby, woda mineralna oraz sól jodowana. Należy zwrócić uwagę, że niedobór, ale i nadmiar jodu również nie jest wskazany, gdyż może przyczynić się do niedoczynności tarczycy u dziecka.

Żelazo w ciąży: dlaczego jest tak ważne?

Na szczególną uwagę zasługuje żelazo, które jest niezbędne do produkcji czerwonych krwinek, głównie do wytwarzania hemoglobiny odpowiedzialnej za transport tlenu do komórek. Ponadto żelazo bierze udział w reakcjach odpornościowych.

Brak dostatecznej rezerwy żelaza zgromadzonej przed ciążą, czego przyczyną mogą być obfite miesiączki, dieta uboga w żelazo lub zaburzone wchłanianie tego składnika dodatkowo brak suplementacji tego składnika w okresie ciąży prowadzi do rozwoju niedokrwistości u kobiety. Zapotrzebowanie na żelazo wzrasta o połowę w okresie ciąży.

Dlatego należy pamiętać o zwiększonym spożyciu produktów będących jego źródłem. Należą do nich: czerwone mięso, drób, jaja, ryby, szpinak, natka pietruszki, suche nasiona roślin strączkowych, rukola, orzechy czy kasza gryczana. Wyróżniamy żelazo hemowe, które znajdziemy w produktach zwierzęcych oraz niehemowe – w produktach roślinnych. Przyswajalność żelaza z produktów zwierzęcych jest znacznie wyższa niż z roślinnych, dodatkowo produkty będące źródłem witaminy C jak papryka, cytrusy, aronia zwiększają wchłanianie żelaza. Dlatego warto łączyć w potrawach produkty bogate w witaminę C oraz w żelazo.

W ciągu dnia kobieta ciężarna powinna spożywać 25-27 mg żelaza. Ocenia się, że wchłonięciu ulega jedynie 10-15%. Brak dostatecznej rezerwy żelaza oraz dieta niedoborowa w ten składnik może być przyczyną rozwinięcia się anemii z niedoboru żelaza. Występowanie anemii u kobiety w ciąży może wiązać się wystąpieniem porodu przedwczesnego lub z niską masą urodzeniową dziecka.

Biorąc pod uwagę zwiększone zapotrzebowanie na ten mikroelement w czasie ciąży oraz częste występowanie niedokrwistości WHO zaleca rutynową suplementację żelaza u wszystkich ciężarnych kobiet. Aby ocenić zapasy żelaza w organizmie warto wykonać badania morfologii krwi. Parametrem najlepiej odzwierciedlającym stężenie żelaza jest ferrytyna. Należy też pamiętać, że niedokrwistość z niedoboru żelaza może przebiegać bezobjawowo, dlatego warto wykonywać kontrolne badania.

Wybierając odpowiedni suplement należy kierować jego składem oraz jakością. Floradix oferuje żelazo i witaminy w płynnej formule. Dodatek ekstraktów z roślin wspiera pracę układu trawiennego, co wpływa na lepszą przyswajalność żelaza z pożywienia. Zawarte w składzie produktu ekstrakty z owoców wspomagają perystaltykę jelit, a dzięki temu przeciwdziałają zaparciom, które są często efektem ubocznym podczas stosowania suplementów żelaza. W składzie toniku znajdziemy również witaminy z grupy B, które  zmniejszają uczucie zmęczenia i znużenia oraz witaminę C odpowiedzialną za wzmacnianie odporności oraz lepszą przyswajalność żelaza. Warto zaznaczyć, że produkt w swoim składzie nie zawiera alkoholu, substancji konserwujących, barwników, sztucznych aromatów, laktozy i drożdży.

WIĘCEJ O PRODUKCIE DOWIESZ SIĘ >>TUTAJ<<

Dostarczanie kobiecie w ciąży odpowiedniej ilości makro i mikroskładników stanowi podstawę zdrowia oraz prawidłowy rozwój dziecka. Głównie należy zwracać uwagę na optymalne spożycie najważniejszych mikroelementów takich jak: żelazo, kwas foliowy czy wapń. Dobranie odpowiedniego modelu żywieniowego zapewni kobiecie dobre samopoczucie oraz zdrowie, a dodatkowo zostanie zmniejszone ryzyko wystąpienia chorób u dziecka w wieku dorosłym.

Dietetyk Agnieszka Małek

O autorze:  Dietetyka stała się nie tylko jej pracą, ale i pasją. Uważa, że już małe modyfikacje w diecie wnoszą dużo pozytywnych zmian w funkcjonowaniu organizmu oraz poprawie samopoczucia. Ceni sobie indywidualne podejście do klienta. Podczas konsultacji jej celem jest jak najlepsze poznanie konkretnej osoby – zaczynając od stanu zdrowia, stylu życia, samopoczucia i kończąc na upodobaniach smakowych.