Zadławienie u dzieci. Jak krok po kroku pomóc dziecku odkrztusić jedzenie?

Jako rodzic na pewno chcesz być dobrze przygotowany na absolutnie każdą sytuację, kiedy zdrowie lub życie Twojego dziecka jest w zagrożone. Jedną z nich jest zadławienie, niebezpieczeństwo, z jakim możesz mieć do czynienia  na co dzień. 

Czego NIE WOLNO robić, kiedy dziecko podczas jedzenia zaczyna się krztusić?

Rączki do góry!

Kaszel to naturalna reakcja obronna organizmu w przypadku zadławienia, czyli niedrożności dróg oddechowych wskutek obecności ciała obcego, np. niedokładnie przegryzionego kęsa jedzenia (owocu, kawałeczka mięsa itp.), czy drobnego przedmiotu (monety, klocka, itp.)

Kiedy dziecko kaszle, nie nakazuj mu wykonywać żadnych dodatkowych ruchów; podniesienie rąk obniża efektywność kaszlu, ponieważ rozluźnia mięśnie w okolicy tchawicy. Co z kolei zwiększa prawdopodobieństwo przesunięcia się ciała obcego w głąb tchawicy i dalej – do oskrzeli i płuc.

Popij wodą, to przejdzie!

Przejdzie, owszem, ale nie do końca tak jak powinno - do przełyku albo wprost do tchawicy. Wtedy poza zadławieniem, może dojść również do zachłyśnięcia. 

Kaszl,  a ja poklepię Cię po pleckach.

O ile zadławienie ciężkie (omówimy je za moment) wymaga uderzeń między łopatki, o tyle zadławienie lekkie u dziecka – nie, ponieważ może przynieść skutek odwrotny do zamierzonego. 

Wskutek uderzenia w okolicę między łopatkową krztuszący się człowiek zawsze zachowuje się tak samo – krótko i gwałtownie zabiera powietrza. To reakcja mimowolna. W efekcie częściowo niedrożne drogi oddechowe zostają zupełnie zablokowane, a znajdujące się w nich ciało obce zostaje przesunięte dalej, do płuc.

Prawidłowe postępowanie w przypadku zadławienia u dzieci

Pierwsza pomoc przy zadławieniu u dziecka zależy od jego postaci – lekkie (częściowe) różni się od ciężkiego (całkowitego). 

1. Zadławienie lekkie, częściowe - niezagrażające zdrowiu i życiu:

• utrudniony oddech,
• zaczerwienienie twarzy,
• dziecko może samodzielnie oddychać i artykułować dźwięki.

Niezależnie od tego, jak stresujące jest patrzenie na kaszlące dziecko, daj mu szansę na samodzielnie usunięcie ciała obcego blokującego drogi oddechowe. Zachęcaj do silnego kaszlu, analizuj objawy i miej sytuację pod ścisłą kontrolą, ale nie interweniuj, dopóki nie będzie to konieczne. 

2. Zadławienie ciężkie, całościowe - zagrażające zdrowiu i życiu:

• uniemożliwiony oddech,
• zaczerwieniona skóra twarzy przybiera kolor siny,
• odkrztuszanie ciała obcego nie przynosi rezultatów,
• dziecko nie jest w stanie złapać tchu, samodzielnie oddychać, artykułować dźwięków.

W sytuacji, kiedy dziecko kaszle już dłuższą chwilę bez efektu i ma coraz większe trudności z oddychaniem, natychmiast udziel mu pierwszej pomocy.

Pierwsza pomoc przy zadławieniu u dziecka

1. uderzenia między łopatki

• stań z boku, nieco za plecami dziecka,
• połóż dłoń pod jego mostek,
• pochyl do przodu (również głowę),
• wolną dłonią wykonaj energiczne, „posuwiste” uderzenia nadgarstkiem.

Po każdym uderzeniu sprawdź, czy malec zdołał wykrztusić połknięty kęs jedzenia.

2. chwyt Heimlicha

• pochyl dziecko,
• obejmij je oburącz za wysokości przepony - ułóż dłonie splecione w pięść w połowie drogi pomiędzy pępkiem a zakończeniem mostka,
• pochyl dziecko głęboko do przodu,
• uciskaj nadbrzusze dziecka 5 razy - mocnym, krótkim ruchem podciągnij ułożone na nadbrzuszu dłonie (do siebie i do góry).

Wykonując prawidłowo manewr Heimlicha, zwiększysz tłocznię brzuszną i ciśnienie w klatce piersiowej. Co w połączeniu z siłą kaszlu generowanego w górnych drogach oddechowych zwiększa szansę usunięcia ciała obcego i przywrócenia dziecku płynnego oddechu.

3. naprzemiennie uderzenia miedzy łopatki i chwyt Heimlicha w sekwencji 5 × 5 (5 uderzeń, a następnie 5 ucisków).

4. resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO)

• wezwij pogotowie (999),
• delikatnie ułóż dziecko na twardej i równiej powierzchni – podłodze, stole itp.,
• skontroluj oddech.

Zdarza się, że przy zadławieniu całkowitym, po utracie przytomności wskutek zadławienia przy ułożeniu poszkodowanego (dziecka, osoby dorosłej) na płaskiej powierzchni, górne drogi oddechowe udrażniają się samoczynnie. Jest to spowodowane brakiem mimowolnego skurczu krtani, występującego u osoby przytomnej.

W przypadku braku oddechu wykonuj naprzemiennie: 

• „masaż serca” - 30 uciśnięć na centralną część klatki piersiowej dziecka,
• 2 wdechy ratownicze.

Uciskaj klatkę piersiową dziecka 30 razy, na głębokość ok. 4-5 cm. Po czym wykonaj 2 wdechy ratownicze – w ten sposób być może uda Ci się udrożnić choć jedno z płuc, a tym samym przywrócić cyrkulację powietrza (minimalnie, ale wystarczająco, by zwiększyć szansę na przeżycie dziecka).  

RKO to ostatni etap pierwszej pomocy, powinno wykonywać się go do momentu pojawienia się ratowników medycznych lub odzyskania przytomności przez dziecko. Co NIE oznacza, że nie możesz zrobić już nic, by mu pomóc. Jeśli masz pod ręką LiveVac, wciąż masz szansę na przywrócenie mu oddechu!

• Przyłóż maskę do twarzy, obejmując nią usta i nos poszkodowanego.
• Przyciśnij rączkę urządzenia, kierując ją w stronę twarzy poszkodowanego.
• Pociągnij za rączkę – do siebie.

Jak działa LifeVac?

Bezinwazyjnie, poprzez wytworzenie jednokierunkowej siły ssącej w celu wyeliminowania niedrożności dróg oddechowych. Urządzenie generuje niemal 6-krotkie większe ciśnienie niż podczas uciskania klatki piersiowej i ponad 10-krotnie większe ciśnienie niż manewr Heimlicha.

Czy LifeVac jest bezpieczny?

Tak, możesz go stosować u dzieci (ważących co najmniej 18 kg), a także:

• kobiet w ciąży,
• osób starszych,
• osób z chorobami przewlekłymi i z dysfunkcją narządu ruchu,
• osób leżących, kiedy standardowa pierwsza pomoc w zadławieniach nie jest możliwa.

Urządzenie pozbawione elementów, które musisz wprowadzić do jamy ustnej i dróg oddechowych. W efekcie nie powoduje uszkodzeń dziąseł, zębów, języka czy podniebienia. Jego użycie nie grozi ponadto złamaniem żeber lub innych uszkodzeń ciała.

LifeVac został sklasyfikowany jako Medical Deviced Class I, od 2016 r. posiada certyfikat zgodności CE zgodnie z dyrektywą EC 93/42/EWG Unii Europejskiej po zarejestrowaniu w 2015 r. Urządzenie ratuje życie w Stanach Zjednoczonych, Anglii, Hiszpanii, Portugalii, Grecji, Francji, a od niedawna także w Polsce.

LifeVac w Polsce

9 sierpnia 2019 roku w Domu Pomocy Społecznej w Krakowie (ul. Krakowskiej 55) wykonano pierwszą w kraju skuteczną akcję ratunkową osoby zadławionej z wykorzystaniem LifeVac - urządzenia ssącego, opracowanego w celu udrażniania dróg oddechowych u osób zadławionych. 

81-letnia podopieczna DPS Kraków zadławiła się. Będący na miejscu opiekun, po zastosowaniu standardowych procedur reanimacyjnych zgodnych z wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji, zdecydował o użyciu urządzenia LifeVac, będącego na wyposażeniu DPS. 

Dzięki zastosowaniu urządzenia ssącego udało się udrożnić drogi oddechowe poszkodowanej oraz przywrócić oddech. Stan poszkodowanej jest dobry, nie została hospitalizowana.

Nagłe zadławienie się dziecka to jedna z sytuacji, którym niestety nie jesteś w stanie w pełni zapobiec. Może wydarzyć się w dowolnym momencie czy miejscu — i przebiegać w sposób łagodny lub ciężki. O ile w pierwszym przypadku maluch powinien samodzielnie  wykrztusić ciało obce, które utknęło w gardle, o tyle w drugim będzie potrzebował ogromnego wsparcia! Wówczas przydaje się LifeVac, który zwiększa szanse na uratowanie życia dziecka, kiedy pierwsza pomoc okazała się nieefektywna.