Wychowanie metodą Carla Orffa

Carl Orff urodzony 10 VII 1895 Monachium, zmarł 29 III 1982. Pochodził z niemieckiej rodziny wojskowych. Jako chłopiec uczył się gry na fortepianie, organach i wiolonczeli. Uczył się w Akademii Muzycznej, w Monachium.

W okresie studiów kształcił się pod okiem Henryka Kamińskiego. Działał jako kompozytor i dyrygent. Pedagog oraz założyciel Instytutu Muzycznego w Salzburgu, był twórcą nowego kierunku, który opierał się na wychowywaniu poprzez ruch w „towarzystwie” słowa, rytmu i muzyki.

Koncepcja Carla Orffa opiera się na wychowaniu do muzyki przez zabawę. Podstawy jego systemu zawierają założenia ogólno wychowawcze, tzn. wykorzystanie muzyki i aktywności muzycznej dziecka dla celów wychowawczych, oraz by przygotować je do umiejętności rozumienia dzieł sztuki. Priorytetowym celem Orffa jest rozbudzenie u dzieci i młodzieży zamiłowań i zainteresowań muzycznych poprzez kreowanie muzyki- jej improwizację a nie odtwarzanie. System wychowawczy Orffa nie był skierowany jedynie do dzieci uzdolnionych muzycznie, ale do wszystkich dzieci uczęszczających do przedszkola, szkół a nawet do dzieci niepełnosprawnych fizycznie, jak i umysłowo. Do walorów tej metody możemy na pewno zaliczyć :wszechstronność, powszechność oraz atrakcyjność. Metoda ta za podstawowy cel przyjmuje kształcenie przyszłych odbiorców muzyki. Koncepcja wychowania poprzez muzykę według Orffa opiera się na 3 filarach:

1. Nacisk na kształcenie poprzez zabawę,
2. Rozwijanie muzykalności u dzieci od najmłodszych lat,
3. Wzajemnie integrowanie oraz przenikanie się muzyki, słowa oraz ruchu.

Orff wyszedł z założenia, że kulturę fizyczną dziecka można rozwijać w połączeniu z kulturą rytmiczno-ruchową i słowa. Szeroki wachlarz ćwiczeń i zabaw jest okazją do poszerzania umiejętności dzieci uzdolnionych oraz rozwijanie umiejętności muzycznych u dzieci „zaniedbanych”- jest to metoda dająca możliwości wyrównania strat muzycznych u takich dzieci. Rytmizowanie ćwiczeń i melodyzowanie tekstów ma na celu wypracowanie u dzieci umiejętności zrozumienia okresowości i prawidłowości budowy melodii. Dlatego też wśród dzieci i młodzieży przeprowadza się proste ćwiczenia, które zapoznają je z prostą grą „echa”- jego imitowanie, z ćwiczeniami uzupełniającymi, które mają formę małej pieśni, wariacji, czy też kanonu. Formy te mogą być wykonywane rytmicznie lub rytmiczno-melodycznie z podkładem lub sam tekst bez podkładu.

Metoda wychowawcza według Orffa składa się z dwóch elementów słowa i dźwięku. Według przekonania Orffa muzyka wywodzi się ze słowa. Dlatego wychowywanie najmłodszych powinno się rozpocząć od rytmizowania imion, zabawek, kwiatów, etc. U starszych dzieci wprowadza się powiedzonka, przysłowia. Drugi element dźwięk daje on możliwość wprowadzenia do ćwiczeń akompaniamentu wykonywanego przez samych uczniów-dzieci stają się małymi kompozytorami. Dzieci samoistnie próbują stworzyć melodię do zrytmizowanych tekstów.  Podstawowym zaleceniem Orffa w tego typu ćwiczeniach jest to by „instrumentować” ciała dzieci-klaskanie, tupanie, pstrykanie, etc. oraz wykorzystywać instrumenty muzyczne- bębenki, tamburyny, marakasy, kastaniety, grzechotki z brzękadłami ,etc. oraz melodycznie- dzwonki, met alofony, ksylofony, trójkąty. W edukacji starszych dzieci można zastosować instrumenty strunowe oraz dęte.

Metoda Carla Orffa pozwala na twórczą samodzielność dzieci, poszukiwanie różnych rozwiązań, odkrywanie coraz to innych, bogatszych środków wyrazu. Taka aktywność prowadzi do intensywnego rozbudzania wyobraźni i wrażliwości w ogólnym i muzycznym znaczeniu, do wejścia w bogaty świat muzyki, nawet przy niewielkiej wiedzy muzycznej dziecka.