Wirtualne społeczności w życiu dzieci i młodzieży

Kontakt z nowymi technologiami i internetem jest dla dzieci całkowicie naturalny. To, co robią za pośrednictwem internetu i jakich treści tam szukają, zależy w znacznej mierze od ich wieku, potrzeb oraz poziomu kompetencji technicznych. Młodsze dzieci w sieci oglądają głównie bajki, śmieszne zdjęcia, grają w gry online czy bawią się aplikacjami mobilnymi. Sprawa wygląda nieco inaczej w przypadku dzieci powyżej 9. roku życia, ponieważ czytają i piszą, a sieć zaczyna je ciekawić także pod względem nawiązywania i utrzymywania relacji towarzyskich. W tym czasie jako rodzice możemy zaobserwować ważne zjawisko – nasze pociechy zakładają swoje pierwsze profile na portalach społecznościowych!

Największy z nich, Facebook, wprowadził zasadę, że tylko osoby powyżej 13. roku życia mogą mieć tam konto. Ograniczenie to wynika z przekonania, że portal społecznościowy nie jest przestrzenią odpowiednią dla osób w bardzo młodym wieku. W praktyce jednak dzieci z łatwością mogą obchodzić regulamin, ponieważ wystarczy wpisać w formularzu rejestracyjnym inny wiek, w wyniku czego na Facebooku możemy znaleźć konta maluchów nawet w wieku 9 czy 10 lat! Społeczności online są bardzo popularne wśród dzieci w wieku 10-15 lat i aż dla 67% z nich, korzystanie z tego typu serwisów jest najczęstszą aktywnością podejmowaną w sieci! Facebook jest szalenie ważny dla młodzieży w wieku 13-15 lat i korzysta z niego prawie 90% z nich – wynika z badania zrealizowanego przez TNS na zlecenie Orange we współpracy z Fundacją Orange i Fundacją Dzieci Niczyje. Za pośrednictwem sieci młodzi chętnie budują relacje, spotykają się online, komentują, lajkują, tworzą swój wizerunek, dzielą się informacjami, konsultują się czy rozwijają pasje.

Dziecko w sieci szuka kontaktu z innymi 

Czy Facebook to wszystko, jeśli chodzi o media społecznościowe? Absolutnie nie! Młodzi uwielbiają krótkie formy komunikacji, obrazy, zdjęcia i wideo, dlatego szturmem zakładają nowe profile na Instagramie, Vine czy korzystają ze Snapchata. Poszczególne portale różnią się od siebie specyfiką oraz możliwymi sposobami komunikacji. Część z nich bazuje tylko na zdjęciach, filmach, tekstach, a inne łączą kilka form ekspresji. Uniwersalnym elementem wszystkich portali społecznościowych jest możliwość publikowania treści dostępnych dla innych internautów. W zależności od ustawień prywatności konta, dostęp do zdjęć czy innych materiałów mogą mieć tylko znajomi lub mogą być one widoczne dla wszystkich użytkowników serwisu.

Obecność dziecka na serwisach społecznościowych niesie za sobą wiele korzyści i ma pozytywne strony. Dzięki nim młodzi mają szybki i łatwy dostęp do interesujących, inspirujących treści oraz aktualnych informacji. Sami przyznają też, że używają ich do nauki i odrabiania lekcji. Te kanały pomagają młodzieży w rozwijaniu pasji w ramach grup tematycznych oraz umożliwiają utrzymywanie i rozwijanie kontaktów z rówieśnikami. Doceniając wszystkie twórcze możliwości oferowane naszym dzieciom przez portale społecznościowe, nie zapominajmy też o potencjalnych zagrożeniach. Tak jak w świecie realnym ludzie mogą sprawić nam przykrość, plotkować czy obgadywać, tak w świecie online możemy zaobserwować te same zachowania. To szczególnie niebezpieczne zjawiska dla dzieci i młodzieży, która nie zawsze wie, jak sobie radzić z odrzuceniem, przejawami agresji czy hejtingiem. Jako rodzic postaraj się więc być blisko swojego młodego internauty i pokaż mu, w jaki sposób bezpiecznie i z pożytkiem dla siebie korzystać z dobrodziejstw społeczności wirtualnych.

ABC obecności dziecka na portalach społecznościowych

Pierwsza i podstawowa zasada powinna dotyczyć ustalenia z dzieckiem zasad korzystania z tego typu serwisów. Materiały publikowane na profilu młodego użytkownika powinny być udostępniane wybranej grupie osób, najlepiej tych które zna także w świecie realnym. Dzięki temu wpisy, zdjęcia czy filmy umieszczone w portalu społecznościowym przez internautę będą widoczne tylko dla zweryfikowanych osób, do których mają zaufanie. Koniecznie ustal także z dzieckiem, jakie treści może publikować na swoim koncie czy profilu. Postaraj się wyjaśnić mu, aby nie podawał dokładnego adresu swojego zamieszkania, telefonu komórkowego czy innych informacji, którego mogą pomóc osobom trzecim w jego identyfikacji.

Dziecko nie powinno także dzielić się materiałami ośmieszającymi siebie lub innych oraz tymi o charakterze intymnym. Mogą one trafić w niepowołane ręce i w przyszłości stanowić dla niego źródło problemów lub szykan. Niestety raz udostępnione treści mogą być łatwo skopiowane i zapisane na urządzeniach innych użytkowników.

Zadbaj, aby profil dziecka był zabezpieczony silnym hasłem, którym nie dzieli się ono z nikim innym, nawet ze znajomymi. Dbałość o prywatność hasła pozwoli mu uniknąć kradzieży tożsamości internetowej, włamania na konto czy prób podszywania się. Każdy z serwisów daje możliwość ustawienia prywatności i określenia, które treści widoczne są dla wybranych grup. Warto byś razem z dzieckiem poznał ich tajniki i abyście wspólnie określili poziom prywatności bezpieczny dla dziecka.

Świat online ułatwia nawiązywanie relacji społecznych, ale koniecznie ostrzeż dziecko, by nie dodawało do znajomych osób, których nie poznało w rzeczywistości. Samo także nie powinno wysyłać zaproszeń do nieznanych osób. Może się okazać, że po drugiej stronie ekranu znajduje się zupełnie inny człowiek niż sugeruje zdjęcie profilowe czy zamieszczony opis. Rozmawiaj z dzieckiem o sposobie, w jaki komunikuje się w internecie – tak jak w rzeczywistości zwracasz mu uwagę, aby nie stosował agresywnych czy wulgarnych słów, obraźliwych dla innych, tak samo uczul go na to, gdy korzysta z sieci. Twoje dziecko używając serwisów społecznościowych może stać się ofiarą cyberprzemocy lub nawet być jej (świadomie lub nie) sprawcą. Dlatego warto uczyć młodego człowieka kultury w sieci i zwracać mu uwagę, aby w internecie nie mówił tego, czego nie powiedziałby koledze czy koleżance w kontakcie twarzą w twarz.

Bezpieczny internet i nauka samokontroli

Z portali społecznościowych częściej i bardziej aktywnie korzystają starsze dzieci, które czasami źle reagują na próby ciągłej kontroli ze strony rodziców. Zamiast sprawdzać, postaraj się nauczyć
je samokontroli, podstawowych zasad bezpieczeństwa i ograniczonego zaufania do treści i ludzi w sieci. Interesuj się tym, co dziecko robi w społecznościach, do jakich grup należy, czym się zajmuje, z jakimi ludźmi się komunikuje. Dzięki temu pokażesz, że jesteś blisko niego i troszczysz się o jego dobro, bez nadmiernego ingerowania w jego prywatność. Taka świadoma, rodzicielska postawa może pomóc w przyszłości, gdy napotka problem w społeczności i wówczas zwróci się do ciebie po radę lub pomoc. Ważne, abyś w takiej chwili nie oceniał i nie krytykował, a postarał się zrozumieć
i wesprzeć młodego człowieka w rozwiązaniu trudnej sytuacji. Pamiętaj też, że młodzi ludzie – tak jak i dorośli – popełniają czasami błędy. Razem wyciągnijcie z nich lekcję na przyszłość.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zasad bezpieczeństwa na portalach społecznościowych oraz szkodliwych treści w internecie, skorzystaj z bezpłatnego kursu internetowego Bezpiecznie Tu i Tam, który przygotowała Fundacja Orange z myślą o rodzicach i opiekunach. Kurs dostępny jest pod adresem: www.fundacja.orange.pl/kurs