Skala Brazeltona - PORADY EKSPERTA

skala Brazeltona @ fot. pixabay

Badanie w którym używamy Skali Brazeltona polega na cyklicznym obserwowaniu dziecka i poznaniu jego „języka”. Zaleca się, aby całe badanie odbyło się w ciągu kilku dni po narodzinach malucha, ale nie później niż do końca ukończenia przez niego drugiego miesiąca życia. Całe badanie powinno odbyć się pomiędzy karmieniami. Najlepiej w obecności rodziców, w spokojnym, zaciemnionym pokoju. Czas badania wynosi do 30 minut. W tym czasie odpowiednio przeszkolona osoba obserwuje dziecko w czasie snu oraz podczas czuwania. Podczas badania używa się takich przedmiotów jak: latarka, dzwonek, grzechotka czy piłka oraz głosu. Badająca osoba ocenia zachowania naszego dziecka (tak zwane pozycje zachowaniowe), jego reakcje na negatywne i pozytywne bodźce jak również odruchy neurologiczne.

Warto podkreślić, że badanie nie jest testem, który ma w ocenić przyszłą inteligencję dziecka. Traktowane jest raczej jako narzędzie. Po zakończeniu badania odbywana jest rozmowa podsumowująca, w trakcie której otrzymujemy wskazówki i opis naszego dziecka. Jest to bardzo przydatne w przypadku dzieci upośledzonych, chorych czy urodzonych przedwcześnie. W takich sytuacjach wskazane jest powtórzenie badania.

Co oznacza skala Brazeltona?

Skala Oceny Zachowania Noworodka (skrót angielski NBAS) jest narzędziem służącym do oceny indywidualnych możliwości, umiejętności i zdolności nowo narodzonego dziecka. W przeciwieństwie do innych narzędzi, skala Brazeltona skupia się na badaniu mocnych stron, a nie tylko na identyfikowaniu trudności i deficytów rozwojowych.

Jak wygląda skala Brazeltona?

Badaniu podlega 28 różnych zachowań noworodka i 18 różnych stanów neurologicznych. Zachowania bada się skalą 9-stopniową, a stany neurologiczne 4-stopniową. Dodatkowo ocenia się jakość zachowania noworodka, co czyni skalę Brazeltona narzędziem przesiewowym pomagającym zidentyfikować dzieci wysokiego ryzyka. Badaniu można poddać każdego noworodka do momentu ukończenia 8 tygodnia życia, jak również wcześniaki, które przyszły na świat od około 35 tygodnia.

Jak wygląda badanie skalą Brazeltona ?

Należy zadbać o to, aby pomieszczenie, w którym zaplanowano badanie, było przyciemnione, ciche i ciepłe, a noworodek miał przerwę między karmieniami. Osoba badająca obserwuje niemowlę podczas snu i stanu czuwania, ocenia także jego umiejętność samo ukojenia w płaczu. Wspólnie z rodzicami czy opiekunami uczestniczącymi w badaniu obserwuje reakcje noworodka na grzechotkę, piłeczkę, wodzenie wzrokiem za ludzką twarzą i odwracanie główki w kierunku ludzkiego głosu. Ponadto sprawdza, jakie bodźce powodują przebudzenie się dziecka ze snu i bada jego zdolność habituacji – czyli przyzwyczajenia się do pewnych powtarzanych bodźców i nie reagowania przebudzeniem.

Jakie jest założenie w skali Brazeltona?

Podstawowym założeniem skali jest fakt, że noworodek, od kiedy przyszedł na świat, komunikuje się z otoczeniem za pomocą jedynego możliwego dla niego języka, a tym językiem jest zachowanie. Brazelton przyjął, że noworodki wyposażone są w różne zdolności, choć mogą wydawać się słabe, zdolne tylko „jeść, płakać i spać”. Co więcej, starają się kontrolować sygnały napływające z otoczenia, reagując na nie w odpowiedni sposób.

Jakie są korzyści z wykorzystania skali Brazeltona?

Już od dnia narodzin między rodzicami lub opiekunami a dzieckiem nawiązuje się jedyna i niepowtarzalna relacja. Skala Brazeltona pozwala klinicystom i opiekunom wspólnie przyjrzeć się zachowaniu dziecka, które komunikuje swoje potrzeby, a przez to lepiej je zrozumieć i zaplanować odpowiednią nad nim opiekę. W sytuacji, kiedy zachodzą pewne niepokojące objawy, daje możliwość wczesnej interwencji. Dzięki uczestnictwu w badaniu, opiekunowie mogą poczuć się kompetentni w zakresie chowania swojego noworodka: zyskują wiedzę o tym, że na przykład płacz nie zawsze oznacza głód, ale może być formą wołania o przytulenie albo ciasne owinięcie kocykiem. Opiekunowie uczą się bycia wrażliwymi i adekwatnie zaspokajającymi potrzeby własnej pociechy. Badanie skalą Brazeltona może być skuteczne w pomocy psychologicznej matkom cierpiącym na depresję poporodową, a także rodzicom doświadczającym trudności emocjonalnych w komunikowaniu się z nowo narodzonym maleństwem. 

Gdzie można wykonać takie badanie?

Niestety metoda badania zachowania noworodków skalą Brazeltona nie jest popularna w Polsce. Problemem jest znikoma ilość specjalistów przeszkolonych w tym kierunku. Pierwsze certyfikaty zostały rozdane polskim badaczom dopiero w 2007 roku i od tamtej pory „Projekt skala NBAS w Polsce” organizuje szkolenia dla chętnych posługiwania się tą skalą w praktyce.

Za rozmowę dziękujemy Pani Natalii Ligmann-Lubczyńskiej psychologowi, psychoterapeucie systemowemu, trenerce umiejętności interpersonalnych z Centrum Słowo