Rozwód - 10 przykazań dla rodziców!

Obecnie szacuje się, że w krajach zachodnich doświadczenie rozwodu rodziców będzie udziałem blisko 30% dzieci przed ukończeniem przez nie 16 roku życia. Psychologowie też nie pozostawiają złudzeń. Większość dzieci, niezależnie od wieku, przynajmniej przez krótki czas, będzie odczuwało rozwód jako negatywne doświadczenie w ich życiu. Pamiętajmy jednak, że reakcje dzieci na sytuację rozwodu rodziców są bardzo indywidualne! Warto wiedzieć, co najczęściej może stanowić problem.

Badania psychologiczne pokazują, że bezpośrednie skutki rozwodu zależą od płci dziecka. Większość dziewczynek szybciej i lepiej radzi sobie z tą trudną sytuacją. Chłopcy są bardziej narażeni na negatywne skutki rozwodu i częściej manifestują rozmaite kłopoty własnym zachowaniem. Najłatwiej radzą sobie z rozwodem dzieci, między 8 a 14 rokiem życia. Najtrudniej radzą sobie przedszkolaki i nastolatki w wieku 15-18 lat.

Rozwód wpływa na relacje dziecka nie tylko z rodzicami, ale i z rodzeństwem, kolegami, nauczycielami. Po 2-3 latach od rozwodu większość dzieci zaczyna stopniowo przystosowywać się do nowej sytuacji. Ważna jest ciągłość kontaktów z rodzicem, który nie sprawuje opieki nad dzieckiem, ale i stan finansowy – jeśli sytuacja ekonomiczna wyraźnie zmienia się na gorsze – psychologiczne  skutki rozwodu będą bardziej dotkliwe.

Jednak co w samym doświadczeniu rozwodu wpływa najbardziej negatywnie na dzieci? Wbrew pozorom, nie jest to rozstanie z jednym z rodziców. Negatywny wpływ zaczyna się dużo wcześniej niż nastąpi formalny rozwód. Badania psychologiczne jasno wskazują, że najgorsze jest bycie świadkiem i uczestnikiem konfliktu między rodzicami. Co ciekawe, także dzieci z pełnych rodzin, w których panuje konflikt przejawiają więcej problemów z zachowaniem. Dzieci z rodzin rozbitych, ale bez konfliktów są lepiej przystosowane niż dzieci z rodzin pełnych, ale żyjących w ciągłym napięciu z awanturami i kłótniami.

Unikanie jawnego konfliktu jest najlepszym środkiem zapobiegawczym przed negatywnymi skutkami rozwodu. Dzieci, które wielokrotnie są świadkami kłótni, awantur, niestety nie przyzwyczajają się z czasem. Stają się bardziej wrażliwe, szybciej się wzbudzają, łatwiej odczuwają negatywne emocje, a taki stan może je ogarnąć na długo. Nie potrafią sobie radzić z własnymi bardzo silnymi i długotrwałymi emocjami. Reagują częstym płaczem, złością i w końcu agresją. Czasem pojawia się depresja.

Prócz konfliktów, to co jest niezwykle trudne dla dziecka to zmiany w zachowaniu rodziców, ich stosunek do dziecka, czasem zupełnie nowe i jakże często niekonsekwentne metody wychowawcze. W sytuacjach rozwodu rodzice często działają pod wpływem stresu, a wtedy relacje z dzieckiem pogarszają się. Czasem rodzic staje się bardziej dyscyplinujący, narzuca swoje wymagania, a jednocześnie w niektórych sytuacjach, okazuje dziecku mniej uczuć. Niekiedy wręcz przeciwnie – aby złagodzić skutki rozwodu staje się zbyt pobłażliwy i uległy. Czasem znów rodzice są tak pochłonięci walką, że zupełnie zapominają o swoich dzieciach…

Dziecko MUSI mieć możliwość porozmawiania z kimś bliskim o swojej trudnej sytuacji. Często trudno mu rozmawiać o tym z rodzicami. Pomocni mogą być dziadkowie, nauczyciele i koledzy. Ważne, aby nie obarczać dziecka TAJEMNICĄ i zmuszać do milczenia, samodzielnego radzenia sobie z problemem.

Lista 10 przykazań dla rodzica w trakcie rozwodu:

1. Ogranicz do minimum liczbę zmian, z jakimi musi się uporać dziecko.

2. Jeśli konieczne jest rozdzielenie rodzeństwa lub dziecko ma pozostać tylko pod opieką jednego z nich zadbaj, szczególnie w przypadku nastolatków, aby dziecko zostało przy rodzicu tej samej płci.

3. Zadbaj o kontakty dziecka z drugim rodzicem. Nawet, jeśli jesteś z nim w konflikcie – zachęcaj i inicjuj kontakty z dzieckiem.

4. Konflikty z byłym partnerem redukuj do minimum. Szczególnie w obecności dzieci.

5. Nie używaj dziecka jako posłańca, szpiega, czy kontrolera.

6. Utrzymaj własną sieć wsparcia i korzystaj z niej często.

7. Dbaj o siebie i swoje potrzeby.

8. Duuuużo rozmawiaj z dzieckiem.

9. Uzbrój się w cierpliwość – to czas próby i wzmożonej agresji dziecka! Najgorszy jest pierwszy rok po rozwodzie. Pamiętaj, że czas leczy rany.

10. Podkreślaj, że rozwód dotyczy współmałżonków, a nie rodziców – nimi pozostaje się do końca życia.

autor: dr Magdalena Śniegulska – psycholog dziecięcy, SWPS.