Rozmaryn

    Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) – jest zimozieloną, ozdobną krzewinką, dorastającą do około 2 metrów wysokości. W stanie naturalnym występuje w krajach śródziemnomorskich, natomiast w Polsce uprawiany jest przede wszystkim w doniczce. Surowcem zielarskim i przyprawowym tej rośliny, są podłużne, przypominające igły świerku liście. Liście te zawierają do 2% olejku lotnego, do 8% garbników, flawonoidy, kwasy polifenolowe i inne – w śladowych ilościach – składniki.

    W medycynie napar z liści rozmarynu stosuje się przy dolegliwościach jelitowych, zwłaszcza skurczach jelit, przy problemach z przewodami żółciowymi, pęcherzykiem żółciowym i drogami moczowymi. Pomocniczo – w kamicy żółciowej, ogólnym osłabieniu, zaburzeniach krążenia obwodowego, przy starczych zmianach w sercu. Jednak najczęściej używa się go jako środek przyspieszający rekonwalescencję po zabiegach chirurgicznych lub ciężkich chorobach, gdyż zwiększa sprawność fizyczną i odporność psychiczną.
Napar można również stosować do okładów lub kąpieli, aby zlikwidować bóle mięśniowe.
Gotowe mieszanki ziołowe, w skład których wchodzi rozmaryn poprawiają krążenie, pobudzają trawienie i apetyt. Zapobiega, jak również leczy migreny i bóle głowy.

    W kuchni rozmaryn używany jest jako roślina przyprawowa. Suszone listki dodaje się do mięs  np. do pieczeni z cielęciny, wołowiny, baraniny i wieprzowiny, do dziczyzny, do pieczonych kurcząt, a także do aromatyzowania zup i sosów. Szczególnie popularny rozmaryn jest w kuchni francuskiej i włoskiej, gdzie dodaje się go na skalę przemysłową do wyrobu wędlin. Również w kuchni angielskiej i amerykańskiej dodaje się go do wielu potraw – w tym do baraniny, a także świeże listki, do ziemniaków z wody.

    Rozmaryn ma również działanie przeciwutleniające, relaksujące mięśnie i tonizujące skórę, oraz przeciwdziała powstawaniu zmarszczek. Naparem płucze się także ciemne włosy. Herbatka sporządzona z rozmarynu lekarskiego jest wspaniałym środkiem odświeżającym jamę ustną, jak również świetną płukanką do ust w celu pozbycia się cuchnącego oddechu.

    Z zielem rozmarynu związanych jest wiele legend i obyczajów. W starożytności Rzymianie ozdabiali swoje domy gałązkami rozmarynu, które uważano za ziele bogini Wenus, a w starożytnej Grecji bogowie bardziej cieszyli się z wieńca z rozmarynu, niż ze złota.
Istnieje również legenda, że podczas ucieczki Świętej Rodziny do Egiptu, Matka Boska rozwiesiła swój płaszcz na krzaku rozmarynu, by oczyścić tkaninę z pyłu i z kurzu. Zrobił to za Nią sam krzak, a za to jego białe dotąd kwiatki, zmieniły barwę na niebieską, którą mają do tej pory.

    Kilkadziesiąt lat temu gałązki rozmarynu były dodawane do ślubnego wianka panny młodej i do bukieciku pana młodego, w celu zapewniania nowożeńcom szczęścia i miłości. Panowało też przekonanie, że pita codziennie herbatka z rozmarynu gwarantuje wieczną młodość, a na pewno opóźnia starość.
W Niemczech rozmaryn w postaci wieńca towarzyszył narodzinom, ślubom i zgonom. W Algierii do dnia dzisiejszego stosuje się sproszkowany rozmaryn do posypywania ranki po obrzezaniu.
Gałązka rozmarynu rzucona w ogień odstrasza owady.

Źródła: I. Gumowska „Ziółka i my”, http://pl.wikipedia.org/wiki/Rozmaryn_lekarski

http://zielnik.herbs2000.com/ziola/rozmaryn_l.htm