Pracujesz w zapylonym środowisku? Przeczytaj o spirometrii - sprawdź co zyskasz dzięki badaniu.

Regularnie wykonywana spirometria może uchronić przed najpoważniejszymi chorobami obturacyjnymi.

Wskazania do przeprowadzenia badania

Poza osobami, które są narażone na POChP, badanie z użyciem spirometrów zaleca się również wykonywać u osób, które cierpią na uporczywy kaszel i bóle w klatce piersiowej. Dodatkowo spirometrię powinni wykonywać również palacze (u których wydolność płuc spada nawet trzykrotnie w stosunku do osób niepalących!) i osoby ze stwierdzoną astmą oskrzelową. Badanie spirometryczne zleca się również z medycyny pracy by określić, czy pacjent nadaje się do podjęcia zatrudnienia w określonych warunkach. Ponadto spirometria uznawana jest za jeden ze sposobów diagnozowania chorób układu oddechowego (a także ich postępu). Dodatkowo badanie czasem przeprowadza się u alergików, by sprawdzić, jak funkcjonują ich płuca.

Przygotowanie do badania

Palacze powinni zrezygnować z papierosów przynajmniej na dobę przed rozpoczęciem badania, żeby płuca mogły odzyskać choć trochę lepszej wydolności. Pacjent badany spirometrem nie musi być na czczo, ale zaleca się, by w dniu kontroli spożywać lekkie posiłki, najlepiej też odstawić napoje z kofeiną, więc kawę, herbatę i ewentualnie słodzone napoje gazowane. Pacjent powinien mieć na sobie ubrania niekrępujące jego ruchów, żeby mógł bez problemu brać duże wdechy.

Przebieg badania

Bezpośrednio przed badaniem pacjentowi zakłada się na nos klips, ponieważ dzięki niemu badany będzie odddychał wyłącznie ustami. Następnie pacjent zostaje poproszony o wzięcie kilku głębokich wdechów. Ostatni z nich należy wdmuchnąć do przygotowanego wcześniej plastikowego ustnika. Bardzo ważne jest to, żeby wydech był możliwie jak najdłuższy. Ustnik połączony jest bezpośrednio ze spirometrem, na którym zapisują się pomiary. Aby badanie było miarodajne, zwykle należy je powtarzać przynajmniej kilka razy. Pacjent może też zostać poproszony o nabieranie różnych oddechów – raz głębszych, raz normalnych. Im więcej czynności oddechowych wykona, tym łatwiej będzie określić wydolność jego płuc. 

Jakie pomiary wykonuje urządzenie?

Przykładowo, spirometr Aspel AsPIRO D200 wyświetla następujące parametry:

• VC – ogólna pojemność płuc, jaką ma dany człowiek, liczy się ją od maksymalnego wdechu do maksymalnego wydechu
• IC – ogólna pojemność płuc, ale nie przy maksymalnym wdechu, tylko przy normalnym, spokojnym oddychaniu
• ERV – zapas powietrza, jaki zostaje w płucach po tym, gdy pacjent wydmuchuje  powietrze

Dodatkowo w trakcie badań kilku wdechów można też skontrolować parametr MV, czyli objętość powietrza wdychanego w trakcie jednej minuty.

Przeciwwskazania

Badanie nie jest inwazyjne, dlatego większość osób może je wykonywać. Wyjątkiem są pacjenci, u których stwierdzono tętniaka aorty, są po niedawno przebytych operacjach oczu (lub mają jakiekolwiek problemy z gałkami ocznymi, które zagrażają ich zdrowiu i życiu). Spirometry nie są też odpowiednie dla osób, które niedawno przebyły zawał serca lub które są w trakcie rehabilitacji kardiologicznej. Dodatkowo do badania nie mogą podejść pacjenci, którzy czują się słabo i mają bóle w klatce piersiowej lub jamie brzusznej (to może sprawić, że badanie nie będzie miarodajne, ponieważ takie osoby nie są w stanie wziąć maksymalnego wdechu).

Gdzie wykonuje się spirometrię?

Spirometry są dostępne w różnych przychodniach specjalistycznych. Warto dopytać swojego lekarza rodzinnego, gdzie można zgłosić się na najbliższe badanie. Co ciekawe, w niektórych przypadkach używa się spirometrów kontaktowych, które są na tyle małe, że bez problemu można je przywieźć do domu pacjenta. Przykładem takiego urządzenia jest spirometr AsPIRO D200 – jego wymiary to 58 x 200 x 53 mm. Przy wizytach domowych lekarze często łączą kontrole, badając jednocześnie pracę serca elektrokardiografem i wydolność płuc spirometrem.

Spirometria to jedno z podstawowych badań służących kontroli układu oddechowego. Jego niewątpliwą zaletą jest nieinwazyjność i bezpieczność – badanie może być przeprowadzane nawet u ciężarnych kobiet.

Autor: Mariusz Zakrzewski. Artykuł "Spirometria - wskazania, przebieg badania, przeciwwskazania" został stworzony dzięki uprzejmości właściciela firmy Kredos.pl Zbigniewa Kadzewicza.