Poznaj główne objawy alergii pokarmowej u dzieci

Czym jest alergia na białko mleka krowiego oraz jakie mogą być jej objawy? Odpowiadamy.

Kilka słów o alergii pokarmowej

Alergia pokarmowa to stan niepożądanej reakcji organizmu na żywność, w której bierze udział układ odpornościowy. Polega na nieprawidłowym rozpoznaniu białek pokarmu, które uznawane są za szkodliwe, co uruchamia reakcję alergiczną. Aż 85% wszystkich rozpoznanych przypadków alergii pokarmowych występuje u dzieci do 3 roku życia. Jest to spowodowane niedojrzałością bariery jelitowej oraz zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej jelit dla białek. Z racji na fakt, że mleko w początkowych miesiącach życia stanowi jedyny pokarm dla maluszka, najczęściej spotykanymi symptomami są objawy alergii na białko mleka krowiego.

Wśród najistotniejszych pokarmów uczulających dziecko znajdziemy poza mlekiem krowim również jaja kurze (zarówno białko, jak i żółtko), orzechy, soję, gluten, ryby, a także krewetki. Jak wiadomo, nie wszystkie z tych produktów podawane są niemowlętom, jednak część z alergenów może przedostawać się do organizmu dziecka wraz z mlekiem matki. Co więcej, liczne badania pokazują, że problem alergii pokarmowych zdecydowanie częściej dotyka dzieci z rodzin, gdzie przypadłość ta wystąpiła już wcześniej u rodziców lub rodzeństwa.

Jak rozpoznać alergię na mleko krowie

Objawy alergii pokarmowej na mleko krowie bardzo często są niecharakterystyczne, przez co bywają mylone z innymi dolegliwościami. Mogą pojawić się one zarówno bezpośrednio po spożyciu mleka lub produktu je zawierającego, jak i nawet po wielu godzinach lub dniach. Objawy alergii na białko mleka krowiego pojawiające się natychmiastowo określane są jako IgE-zależne, natomiast objawy opóźnione jako IgE-niezależne. Dyskomfort u dziecka może powodować niespokojny sen lub budzenie się w nocy, niepokój w trakcie karmienia oraz nieukojony płacz. Głównym objawem, który powinien zaniepokoić rodziców, jest jednak niedostateczne przybieranie na wadze.

Symptomy charakterystyczne dla alergii na białko mleka krowiego mogą mieć szeroki zakres oraz pojawiać się w różnym stopniu nasilenia. Wystąpić może między innymi kolka, a także inne reakcje związane z przewodem pokarmowym, takie jak biegunka, ból brzucha lub wymioty. Stosunkowo często pojawiają się również reakcje skórne w postaci czerwonej, swędzącej wysypki, egzemy, a także obrzęku ust i twarzy wokół oczu. Oznaką niecharakterystyczną bywa także dokuczliwy katar, niedrożność nosa, kichanie oraz swędzenie.

Co zrobić, gdy podejrzewa się alergię pokarmową u dziecka?

Niekiedy zdarza się, że w trakcie karmienia niemowlęcia piersią można zaobserwować niektóre z powyższych objawów. Aby zdiagnozować alergię pokarmową u dziecka konieczna będzie wizyta u lekarza oraz dokładna obserwacja malucha pod kątem występujących objawów. Warto również, aby mama prowadziła dzienniczek z zapiskami spożywanych przez siebie produktów, a także składników wprowadzanych bezpośrednio do diety dziecka. Takie przygotowanie znacznie przyspiesza diagnostykę, dając szansę lekarzowi na skojarzenie objawów z konkretnymi produktami. Należy pamiętać, że to lekarz powinien podjąć decyzję o wprowadzeniu diety eliminacyjnej u mamy na podstawie wyników badań oraz swojej wiedzy. Nie powinno się więc podejmować tego kroku na własną rękę, aby nie narażać siebie i dziecka na niepotrzebne niedobory żywieniowe.

Alergie pokarmowe najczęściej obejmują mleko, jaja i gluten oraz produkty zawierające je w swoim składzie. Początkowo dieta eliminacyjna opiera się wiec na około 14-dniowym wykluczeniu tych składników z diety kobiety karmiącej. Jeśli w tym czasie nie zauważymy wyraźnej poprawy przykrych objawów u niemowlęcia, może okazać się, że alergia na te produkty jest mało prawdopodobna. Jeśli natomiast odczuwalna jest znaczna poprawa, dla uzyskania pewności co 2 dni należy kolejno przywracać do diety wykluczone produkty. Jeśli objawy szybko pojawią się ponownie, świadczy to o występowaniu alergii pokarmowej. Po około 2 tygodniach diety eliminacyjnej warto ponownie włączyć do diety alergizujący produkt, aby sprawdzić, czy nadal wywołuje objawy u dziecka. Wykluczenie konkretnego produktu z diety z reguły trwa od 3 do 6 miesięcy.

Czym zastąpić mleko, gdy dieta eliminacyjna zawodzi

Zarówno u dzieci karmionych sztucznie, jak i naturalnie mogą pojawić się problemy związane z alergią na białko mleka krowiego. Wówczas konieczne może się okazać wprowadzenie do diety dziecka specjalistycznej mieszanki dla niemowląt o właściwościach hipoalergicznych. Preparaty tego typu przeznaczone są do postępowania dietetycznego u dzieci z alergią na białko mleka krowiego lub inny alergizujący produkt. Wśród zalecanych mieszanek znajdują się hydrolizaty białkowe oraz mieszanki na bazie aminokwasów. Proponowane hydrolizaty posiadają od 500 do 1000 razy mniejsze właściwości alergizujące w porównaniu do białek mleka krowiego.

Preparaty zawierające hydrolizaty białkowe posiadają w swoim składzie białko o wysokim stopniu hydrolizy. Proces ten polega na skracaniu długołańcuchowych form białka na mniejsze cząsteczki, które nie są rozpoznawane przez układ odpornościowy niemowlęcia jako szkodliwe. Hydrolizaty białkowe przeznaczone są dla dzieci cierpiących na łagodną lub umiarkowaną formę alergii na białko mleka krowiego.

Mieszanki na bazie aminokwasów skierowane są natomiast do dzieci cierpiących na ciężkie objawy alergii na mleko krowie oraz alergie na inne produkty żywieniowe. Preparaty wytwarzane na bazie aminokwasów nie zawierają w swoim składzie łańcuchów białkowych, a jedynie ich pojedyncze części składowe, a więc aminokwasy. Jest to więc forma jeszcze bardziej przystępna niż hydrolizaty białkowe.

Bibliografia:

1. Ciborowska H., Rudnicka A., Żywienie zdrowego i chorego człowieka 2012, s. 636-644

2. Krauze A., Alergia na białko mleka krowiego – postacie kliniczne, "Alergia Astma Immunologia" 2015, nr 20 (1)

3. Małaczyńska T., Leczenie dietetyczne dzieci z alergią na białka mleka krowiego, "Alergia Astma Immunologia" 2015, nr 20 (1)