Plan porodu - czy warto go przygotować?

Najnowsze standardy opieki okołoporodowej (Dziennik Ustaw Nr 187 z dn. 7.10.2010 poz. 1259) dają każdej przyszłej mamie prawo i możliwość stworzenia własnego planu porodu. Czy warto przygotować taki plan? 

Moja pierwsza myśl po usłyszeniu hasła: plan porodu? Jaki plan?! Przecież porodu nie da się przewidzieć i zaplanować!  To wydarzenie jest zupełnie nieprzewidywalne - może nas zaskoczyć odejście wód płodowych o 2:00 w nocy czy konieczność wykonania cesarskiego cięcia, mimo, że chciałyśmy rodzić siłami natury!  

To oczywista prawda, dlatego plan porodu nie jest listą tego, co minuta po minucie chcemy, a czego nie chcemy robić w trakcie porodu, nie jest jego wyidealizowanym obrazem!

Plan porodu nazywamy - moim zdaniem bardziej trafnie - także preferencjami porodowymi. Stanowi on specyficzną ankietę zawierającą listę zagadnień związanych z porodem, które pacjentka powinna przemyśleć oraz szereg pytań, na które powinna sobie przed porodem odpowiedzieć.

Taki plan porodu w formie gotowej ankiety powinien być dostępny w szpitalu, w którym kobieta będzie rodzić: na stronie internetowej szpitala, w przychodni przyszpitalnej, przyszpitalnej szkole rodzenia czy na oddziale. Nie wszystkie polskie szpitale posiadają już takie druki, ale można sporządzić plan porodu, dowiedziawszy się wcześniej, jakie warunki w danym szpitalu ciężarna może brać pod uwagę.

Takie preferencje porodowe ciężarna powinna przygotować razem ze swoją położną lub lekarzem. Specjalista przy okazji sporządzania planu, powinien wytłumaczyć pacjentce znaczenie niektórych pojęć czy terminów medycznych oraz doradzić, co do których warunków kobieta może bez przeszkód, swobodnie decydować, a które są bardziej ścisłe np. związane z zapewnieniem bezpieczeństwa rodzącej i noworodkowi.

Plan porodu powinien powstać pod koniec ciąży. dzięki temu już sama wiedza o jej przebiegu pozwoli do pewnego stopnia przewidzieć, o czym kobieta może decydować, a o czym nie.

Na co więc jako rodząca możesz mieć wpływ? Oto przykładowe zagadnienia z planu porodu:

- Czy chcę rodzić sama czy z bliska osobą?

- Jakie pozycje podczas porodu chcę przyjmować? (np. zaznaczenie, iż chcesz rodzić w pozycjach wertykalnych, być aktywna podczas porodu)

- Czy chcę korzystać z wody podczas porodu? ( np. kąpiel, prysznic lub typowy poród w wodzie)

- Czy chcę być na bieżąco informowana o wszystkich zabiegach medycznych w trakcie porodu? (np. informowana o podłączeniu kroplówki, podaniu środków farmakologicznych itp.)

- Czy chcę otrzymać znieczulenie i w jakiej formie?

- Czy zależy mi na długim, pierwszym kontakcie z dzieckiem?

- Czy po porodzie zamierzam karmić piersią?

- Czy chcę pozostawać z dzieckiem w systemie rooming i czy też nie?

W każdym szpitalu plan porodu może być nieco inny, gdyż różne są procedury i metody postępowania na oddziałach położniczych. Poznając warunki, na które może mieć wpływ i te, które są z góry ustalone właśnie podczas sporządzania preferencji porodowych, kobieta ma możliwość odpowiednio wcześniej wybrać szpital, w którym chce rodzić.

Jak wiedzą kobiety, które już rodziły, rzeczywiste standardy opieki okołoporodowej w polskich szpitalach są bardzo różne. Obok nowoczesnych, przyjaznych oddziałów, gdzie bez problemu możemy dostać znieczulenie, wybrać formę porodu, skorzystać z opcji porodu rodzinnego i spędzić z maleństwem od razu 2 godziny po porodzie, są niestety nadal i takie, które standardami, a raczej ich brakiem przypominają czasy PRL-u: wspólne porodówki, ubliżające rodzącej położne,  zabieranie dziecka zaraz po porodzie, a nawet karmienie go butelką bez porozumienia  z matką. Propagowanie planu porodu ma na celu zmianę tej sytuacji i uświadomienie lekarzom i położonym, że poród to sytuacja intymna i wyjątkowa dla każdej kobiety i dlatego ma pełne prawo mieć wpływ na jego przebieg.

Jak zaznaczyłam na początku: nie można na 100% zaplanować przebiegu porodu. Są sytuacje kiedy np. nacięcie krocza okazuje się konieczne albo kiedy dziecko może się urodzić tylko przez cesarskie cięcie. Pacjentka przygotowując plan porodu powinna być świadoma, że nie an wszystko może mieć wpływ i plan może nie sprawdzić się w całości.

Plan porodu ma przede wszystkim pomóc kobiecie przygotować się na to, co może ją w trakcie porodu spotkać, poznać zwyczaje i procedury obowiązujące w danym szpitalu, a także uświadomić przyszłą mamę, iż o wielu aspektach w czasie porodu ma prawo decydować.  Dla personelu medycznego taki plan powinien być wytyczną, według której będzie się starał poród przeprowadzić.

Reasumując: nawet jeśli nie wszystkie punkty z planu porodu uda się zrealizować tak, jak chciała tego rodząca, to i tak jego sporządzenie niesie za sobą wiele pozytywów. a każda kwestia, na którą kobieta miała rzeczywisty wpływ, dzięki zrobieniu takiego planu, z pewnością da jej poczucie poszanowania jej praw oraz radość z tego, iż przeżyła wyjątkowe chwile porodu najlepiej, jak było można. 

W oparciu o artykuł z miesięcznika "Dziecko" 12/2011 oraz Dziennik Ustaw Nr 187 z dn. 7.10.2010 poz. 1259 opracowała:

 Mama Julki - i przyszła mama Maluszka:)