Orzech włoski - leczy nie tylko problemy żołądkowe

Orzech włoski (Juglans regia) to drzewo z rodziny orzechowatych, pochodzące z Azji i uprawiane w wielu krajach europejskich, a także w Turcji, Iranie, Chinach i Japonii.

Orzech jest drzewem długowiecznym, jednopiennym, o rozłożystej koronie, osiągającym wysokość ponad 30 metrów. Pień ma pokryty gładką, lekko spękaną szarawą korą. Młode gałęzie są zielone i kruche, z czasem drewnieją. Liście ma nieparzystopierzaste, owalne, błyszczące, skórzaste, ostro zaostrzone, posiadające charakterystyczny zapach. Drzewo wytwarza kwiaty męskie w postaci długich zielonawych kotków, oraz kwiaty żeńskie na szczytach młodych pędów. Okres kwitnienia przypada na przełom kwietnia i maja. Owoce są najpierw pokryte zieloną twardą i mięsistą naowocnią, która z czasem pęka, wyrzucając ze swego wnętrza kulistą pestkę. To właśnie pestka czyli orzech, tak chętnie jest przez wszystkich zjadany. Najlepsze są świeże orzechy, których jądro (jadalna część owocu) łatwo można pozbawić cienkiej i gorzkiej skórki.
Liście, a zwłaszcza zielona naowocnia, zawierają zielony, ciemniejący na powietrzu sok, który silnie barwi dłonie na żółto-brązowy kolor. Aby go usunąć należy użyć octu lub kwasku cytrynowego.

Owoce orzecha włoskiego są bogate w witaminy, zwłaszcza z grupy B. Zawierają również dużo witaminy E, ponad 50% lipidów, około 11% protein i 5% węglowodanów. Są bardzo kaloryczne – ich średnia wartość energetyczna wynosi ponad 520 kcal w 100 gramach. W orzechach występują znaczne ilości soli mineralnych - potasu, fosforu i magnezu.

Cennym produktem są także liście orzechów, które w postaci suszonej zawierają garbniki elagowe (działają przeciwnowotworowo), olejek eteryczny, flawonoidy, kwasy organiczne, beta-karoten, sole mineralne, karotenoidy, oraz witaminy C, B1, B2, K, P. Do celów leczniczych zrywa się z końcem czerwca pojedyncze liście, a w lipcu niedojrzałe owoce.

Wykorzystanie poszczególnych części drzewa w medycynie jest spore. Zresztą już w starożytności znano jego cenne lecznicze właściwości. W Polsce od XII wieku, kiedy zaczęto sadzić te wyjątkowe drzewa, używano naparu z liści orzecha do nacierania bydła, aby chronić je przed kąsaniem owadów. Odwar z liści służył także do leczenia krzywicy, cukrzycy, krwotoków, niszczenia pasożytów przewodu pokarmowego i innych dolegliwości. Powszechnie stosowanym lekiem przeciw biegunkom była nalewka z niedojrzałych owoców.

Obecnie preparaty z orzecha włoskiego, ze względu na ich działanie bakteriobójcze wykorzystuje się do leczenia zakażeń paciorkowcem, gronkowcem, bakteriami duru brzusznego, oraz  czerwonki. Ponadto preparaty z orzecha działają ściągająco na błony śluzowe, przeciwkrwotocznie, grzybobójczo, przeciwzapalnie, odtruwająco, poprawiają trawienie i przyswajanie pokarmów, obniżają ciśnienie i poziom cholesterolu we krwi. Naparem z suszonych liści leczy się  nieżyt przewodu pokarmowego, biegunkę bakteryjną, zatrucia, owrzodzenia i krwawienia w przewodzie pokarmowym. Odwar stosuje się w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej, oraz do przemywania i okładów przy trądziku, liszajach, oparzeniach. Takim odwarem można również wspomóc leczenie grzybicy, zapaleń ropnych, nadmiernej potliwości stóp, oraz żylaków.

W kuchni niedojrzałe owoce służą do sporządzania nalewek, likierów i konfitur. Orzechy i uzyskiwany z nich olej są bardzo wartościowym surowcem do wytwarzania wielu produktów cukierniczych. Suszone orzechy często dodawane są do czekolad, ciast i ciasteczek, do mas tortowych, mięs i lodów. Wiele osób dodaje liście orzecha włoskiego do kiszonych ogórków, oraz robi gołąbki zawijając farsz w młode liście. Smakosze dodają pokruszone orzechy również do potraw z makaronem, serem, a nawet do grzanek.

Również w kosmetyce, ze względu na właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne,  orzechy włoskie są często wykorzystywane. Przede wszystkim wchodzą w skład kosmetyków przeznaczonych do skóry delikatnej, wrażliwej, skłonnej do podrażnień i alergii. Znajdują się w maseczkach, zwężających pory i leczących trądzik. Skorupki orzechów wykorzystywane są do produkcji peelingów i kremów, których zadaniem jest złuszczanie martwego naskórka. Ich użycie sprawia, że skóra jest gładka i nabiera przy tym ładnego kolorytu.

Dawniej, odwar z liści orzecha służył do farbowania włosów. Aby go przygotować gotowało się przez kilka minut liście orzecha, a następnie płukało w nim włosy. Po kilkakrotnym zastosowaniu takiej płukanki, włosy „otrzymywały” ładny brązowy i świeży kolor.




Żródła: I. Gumowska "Ziółka i my", www.portalwiedzy.onet.pl, www.uroda-wdziek.pl,
http://pl.wikipedia.org/wiki/Orzech_w%C5%82oski