Ocena niepełnosprawności u dzieci i młodzieży

To ważna zmiana dla osób ubiegających się o orzeczenie o niepełnosprawności (lub o stopniu niepełnosprawności) i ich rodzin. W zakresie jej oddziaływania znalazły się również podmioty odpowiedzialne za orzekanie o niepełnosprawności (powiatowe i wojewódzkie zespoły orzekające) oraz nauczyciele zaangażowani w proces wychowania i nauczania uczniów niepełnosprawnych.

W odniesieniu do dzieci i młodzieży poniżej 16 roku życia orzeka się o niepełnosprawności, lecz nie ustala się jej stopnia. Stany chorobowe i problemy zdrowotne powodujące naruszenie sprawności organizmu kwalifikujące do zaliczenia do osób niepełnosprawnych zostały ujęte w klasyfikacji zawartej w § 2 ust. 1 rozp. MPiPS z dn. 01.02.2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz.U. Nr 17, poz. 162, ze zm.). Osoba, u której zdiagnozowano określone w tej klasyfikacji zaburzenia, wymaga zapewnienia całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. Nowelizacja tego rozp. wprowadziła do klasyfikacji zaburzeń powodujących niepełnosprawność nową kategorię: całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności. W bardziej przystępny, opisowy sposób można ją zdefiniować jako rozpoznawalny zespół zachowań lub objawów, który prowadzi do naruszenia sprawności organizmu oraz ma wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie indywidualnym, grupowym i społecznym.

W przypadku osób dorosłych, w tym również osób, które ukończyły 16 rok życia, ocenie podlega stopień niepełnosprawności. Przy kwalifikowaniu do znacznego, umiarkowanego i lekkiego stopnia niepełnosprawności bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przyczynami, o których mowa w § 32 ust. 1 rozp. MGPiPS z dn. 15.07.2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. Nr 139, poz. 1328). Również w tej klasyfikacji uwzględniono całościowe zaburzenia rozwojowe, powstałe przed 16 rokiem życia, z utrwalonymi zaburzeniami interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz stereotypiami zachowań, zainteresowań i aktywności o co najmniej umiarkowanym stopniu nasilenia. Kategorię tę dodano jako 12. przyczynę powodującą naruszenie sprawności organizmu.

Wykaz tych warunków określa rozp. płacowe nauczycieli (MEN z dn. 21.01.2005 r. – Dz.U. Nr 22, poz. 181, z późn. zm.). Za warunki uciążliwe, które determinują prawo do tego dodatku, akt wykonawczy uznaje m.in. prowadzenie zajęć w warunkach trudnych wymienionych w § 8 pkt 4–16 [rozp. płacowego nauczycieli]:

• z dziećmi i młodzieżą, wymagającą – z powodu stanów chorobowych wymienionych w § 2 ust. 1 rozp. MPiPS z dn. 01.02.2002 r. – sprawowania stałej opieki lub udzielania pomocy,
• z dziećmi i młodzieżą powyżej 16 roku życia, u których wystąpiło naruszenie sprawności organizmu z przyczyn, o których mowa w § 32  ust. 1 rozp. MGPiPS z dn. 15.07.2003 r.

Podsumowując, nowa kategoria, która zastąpiła starą – w rozp. MPiPS lub uzupełniła klasyfikację zaburzeń – w rozp. MGPiPS, jest bardziej pojemna. Mieści w sobie nie tylko zespół autystyczny, ale także inne zaburzenia rozwojowe: interakcji społecznych, komunikacji, zachowań i zainteresowań, które mają wpływ na nieprawidłowy rozwój dziecka.


Jest to artykuł Pani Małgorzaty Tabaszewskiej zamieszczony na portalu bibliotekako.pl