Nagietek – przyjaciel naszej skóry

    Nagietek lekarski najprawdopodobniej pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego lub Iranu, gdzie do dnia dzisiejszego rośnie jako roślina naturalna. W wielu krajach, na przykład w Polsce, uprawiany jest jako roślina dekoracyjna.

    Nagietek lekarski należy do rodziny astrowatych. Charakteryzuje się wzniesioną, dorastającą do 50 cm łodygą, o charakterystycznym zapachu,  pokrytą miękkimi, gruczołkowatymi włoskami. Kwiaty są zebrane w koszyczki na szypułkach, barwy pomarańczowej, żółtej lub czerwonej, kwitnące od kwietnia aż do sierpnia. Pachną przyjemnym, balsamiczny zapachem. 
W ziołolecznictwie używa się tylko ciemno zabarwionych płatków kwiatowych, które są zasobne we flawonoidy, karotenoidy (do 3%), olejki lotne (do 0,02%), kilka alkoholi trójterpenowych, związki żywicowe, śluz, substancję goryczkową, kwas jabłkowy, sole mineralne (z przewagą magnezu), witaminy i substancje czynne.

    Ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne i antybiotyczne (zwłaszcza na bakterie ropotwórcze), napary z kwiatów nagietka wykorzystywane są do zwalczania bardzo wielu dolegliwości. Napar stosuje zewnętrznie do obmywań, okładów, irygacji i płukania. Szybko niszczy rzęsistka pochwowego, łagodzi stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, gardła i pochwy. Napar można również stosować do obmywania i okładów w zapaleniu skóry, w owrzodzeniach żylakowatych, żylakach odbytu, ropowicy, zastrzałach, oparzeniach, trudno gojących się ranach. Przemywanie oczu naparem z kwiatów nagietka przynosi ulgę przy zapaleniu spojówek i przemęczeniu oczu. Zapobiega również nadmiernemu wysuszeniu narządu wzroku i łagodzi jego podrażnienia.  

    Wewnętrznie napar z nagietka stosuje się przy stanach zapalnych i skurczowych przewodu pokarmowego, owrzodzeniach żołądka i jelit oraz we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Także w stanach zapalnych dróg żółciowych spowodowanych infekcją, w niedomodze wątroby i upośledzeniu jej czynności, po przebytym wirusowym zapaleniu lub uszkodzeniu przez trujące związki (np. toksyny grzybów). Picie naparu wskazane jest również w zaburzeniach miesiączkowania połączonych z bólem, ogólnym osłabieniem, zawrotami głowy oraz w dolegliwościach okresu przekwitania. Nagietek ma też łagodne działanie uspokajające, obniżające ciśnienie krwi i zwalniające tętno.

    Dzięki swoim wyjątkowym właściwościom, nagietek jest często wykorzystywany w kosmetyce. Bywa stosowany w peelingach, maseczkach, mleczkach, kremach, pastach, szamponach i olejkach do suchej, łuszczącej się i skłonnej do infekcji skóry. Jest składnikiem kremów i maści przeznaczonych do zaczerwienionych, popękanych, odmrożonych lub poparzonych dłoni. Również wchodzi w skład płynów i żeli do higieny intymnej, maści na powieki i pod oczy oraz kosmetyków dla dzieci i niemowląt.

    W przeszłości płatki nagietka były wykorzystywane w kuchni. Służyły jako dodatek do sałatek czy barwnik za pomocą którego można nadawać potrawom żółtą barwę. Zwłaszcza na wsi, używano soku ze świeżych płatków nagietka, do barwienia domowego masła i sera.

    Ciekawostką jest fakt, iż kwiaty nagietka mogą „przewidzieć pogodę”. Jeśli płatki są całkowicie rozwarte przed godziną 9.00 rano – to dzień będzie bezdeszczowy. W przeciwnym razie może padać. Nagietkowi przypisuje się także właściwości magiczne. Jego wysuszone płatki rozsypane pod łóżkiem lub włożone pod poduszkę w płóciennym woreczku przynosić mają spokojny sen, natomiast noszone w pomarańczowym woreczku na wysokości splotu słonecznego, odpędzają  lęki, zwidy i strachy.

Źródła: I. Gumowska „Ziółka i my”, http://pl.wikipedia.org/wiki/Nagietek_lekarski, http://urodaizdrowie.pl/to-ci-ziolko-nagietek-lekarski