Kurza ślepota – czym jest i jak się przed nią ustrzec?

Kurza ślepota – co to jest?

Aby lepiej zrozumieć, na czym polega kurza ślepota, trzeba wiedzieć, jak wygląda budowa siatkówki oka. Znajdują się w niej dwa rodzaje komórek odpowiedzialnych za odbiór wrażeń wzrokowych: czopki i pręciki. Te pierwsze umożliwiają widzenie kolorów w warunkach relatywnie dobrego oświetlenia, natomiast te drugie umożliwiają widzenie w gorszym oświetleniu, ale nie są w stanie rozróżnić barw obrazu1.

Zaburzenia fotoreceptorów, w tym głównie pręcików, objawiają się problemem z widzeniem przy słabym oświetleniu i w ciemności. Właśnie ten stan nazywa się kurzą ślepotą1.

Przyczyny kurzej ślepoty

Powodem wystąpienia kurzej ślepoty może być zwyrodnienie barwnikowe siatkówki lub wrodzona choroba genetyczna, która nosi nazwę wrodzona stacjonarna ślepota zmierzchowa. U chorego na tę chorobę od urodzenia występują zaburzenia widzenia w ciemności typu stabilnego, niepostępującego1.

Kolejną przyczyną kurzej ślepoty jest znaczny niedobór witaminy A, a to dlatego, że jest ona ważnym składnikiem przemian biochemicznych umożliwiających odbiór wrażeń świetlnych przez pręciki siatkówki. Ponadto witamina A wpływa na procesy związane ze wzrostem komórek nabłonka. W przypadku jej niedoboru mogą wystąpić zaburzenia rogówki, ponieważ jej powierzchnia jest pokryta tymi komórkami. Duże uszkodzenie komórek nabłonka rogówki skutkuje keratopatią, co w połączeniu z zaburzeniem działania pręcików prowadzi do poważnego upośledzenia widzenia1.

Kurza ślepota – objawy

Osoba cierpiąca na kurzą ślepotę bardzo źle widzi nocą, a jej oczy mają duże trudności z przystosowaniem się do ciemności. Gdy wchodzi z pomieszczenia ciemnego do jasnego, to jej oczy potrzebują ponad minutę, aby przyzwyczaić się do ciemności i prawidłowo odbierać bodźce wzrokowe. Ten sam efekt w zaawansowanym stadium choroby wywołują cienie w słoneczny dzień2.

Nawet w ciągu dnia i przy dobrym oświetleniu chory na ślepotę zmierzchową widzi słabo, natomiast w nocy jest praktycznie niewidomy. Choć widzi punkty światła, to nie dostrzega oświetlonego otoczenia. Przez to ma duże problemy z samodzielnym poruszaniem się2.

Leczenie kurzej ślepoty

Rozpoznanie kurzej ślepoty umożliwia badanie elektrofizjologiczne siatkówki, które informuje o funkcji czopków i pręcików. Niestety kurza ślepota jest chorobą nieuleczalną. Trwają jednak prace nad terapią genową oraz metodami leczenia komórkami macierzystymi, co daje nadzieję, że w przyszłości będzie można ją skutecznie leczyć1.

Chory na kurzą ślepotę powinien zadbać o optymalną korekcję okularową oraz zaopatrzyć się w nowoczesne pomoce optyczne dla słabowidzących. Wskazane jest także leczenie chorób współistniejących takich jak zaćma czy obrzęk plamki. Jeżeli występuje niedobór witaminy A, konieczna jest jej suplementacja1.

Kurza ślepota – profilaktyka

Z uwagi na fakt, że jedną z przyczyny kurzej ślepoty jest niedobór witaminy A, trzeba zadbać o odpowiednią jej podaż w diecie. Źródłem witaminy A są produkty zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Największe jej pokłady występują w podrobach, niektórych gatunkach ryb (np. łososiu, makreli) oraz jajach. Jest ona także obecna w mięsie i jego przetworach, tłuszczach oraz mleku i jego przetworach. Jeżeli chodzi o produkty roślinny, to witamina A znajduje się ona w warzywach, głównie czerwonej papryce, sałacie, marchwi i szpinaku, a także w owocach takich jak brzoskwinie, morele, wiśnie i śliwki. Warto zatem włączyć wymienione produkty do swojej diety, aby uniknąć niedoboru witaminy A, która może doprowadzić do rozwoju kurzej ślepoty.

Bibliografia:

1. Stodolska-Nowak A., Siwiec-Prościńska J., Ślepota zmierzchowa, Okulistyka po dyplomie, 2018.
2. Krawczyński M., Skorczyk-Werner A., Oleksiak E. i in., GENialni – poradnik dla osób z genetycznymi schorzeniami wzroku, Retina AMD Polska, Warszawa, 2021.
3. Przygoda B., Witamina A, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2012.