Kalendarz i słowniczek Alergika

POBIERZ KALENDARZ ALERGIKÓW>>>

A

Aerozoloterapia – Sposób aplikowania substancji leczniczych, podawanych w formie aerozolu i wdychanych przez chorego. Inaczej zwana jest terapią wziewną. Polecana w schorzeniach dróg oddechowych, płuc, a nawet uszu.

Astma – Przewlekła choroba układu oddechowego, objawiająca się dusznościami, kaszlem lub innymi trudnościami w oddychaniu. Moze mieć różne przyczyny. Najczęściej wymienia się tu reakcje alergiczne, stany zapalne lub uwarunkowania genetyczne, a także czynniki środowiskowe.

Alergia – Reakcja immunologiczna organizmu na działanie różnych substancji, z którymi się styka. Jej objawy nie muszą być dokuczliwe, jednak czasem bywają groźne dla życia lub zdrowia.

C

Cząsteczka – Grupa atomów, połączonych wiązaniem chemicznym. Inaczej zwana jest molekułą. W przypadku gazów szlachetnych, cząsteczkami bywają nazywane także pojedyncze atomy. Aby terapia aerozolowa była skuteczna, cząsteczki aerozolu nie mogą być większe niż 5 μm (mikrometrów).

Chmura aerozolowa – Określona dawka aerozolu, zawierającego substancje lecznicze, podawane choremu najczęściej za pomocą nebulizatora. Aerozolem nazywamy cząstki cieczy (czyli leku lub innej substancji leczniczej), rozmieszczone w powietrzu, w wyniku procesu nebulizacji. Chmura powinna spełniać określone wymagania, jeśli chodzi o procent cząsteczek na tyle małych, by mogły one wniknąć do dolnych dróg oddechowych.

D

Dysza nebulizacyjna – Niezbędny i w zasadzie najistotniejszy element urządzenia zwanego inhalatorem pneumatycznym lub nebulizatorem, umieszczony ponad zbiorniczkiem na substancję leczniczą. Budowa dyszy umożliwia rozproszenie cząsteczek cieczy w powietrzu, dzięki czemu uzyskujemy substancję leczniczą w postaci aerozolu, wdychanego następnie przez chorego.

E

Efektywność inhalacji – Stopień działania terapii wziewnej. W przypadku gdy po określonym etapie stosowania terapii, okaże się ona nieskuteczna, lekarz zazwyczaj zmienia rodzaj leku, jego dawkowanie, lub zleca inną metodę aplikowania substancji leczniczych. Na efektywność inhalacji może też wpływać jakość inhalatora, czyli jego zdolność do osiągnięcia wymaganej frakcji respirabilnej.

F

Filtry – Filtry do nebulizatorów służą do oczyszczania powietrza, z którego korzysta urządzenie, aby chronić je przed zanieszczeniami. Należy regularnie sprawdzać stopień zużycia/zabrudzenia filtra i w razie konieczności wymienić go.

Frakcja respirabilna (RF) – W ten sposób określamy odsetek cząsteczek w chmurze aerozolowej, które są zdolne do bycia przeniesionyi do dolnych dróg oddechowych. Cząsteczki te nie mogą być większe niż 5 μm (mikrometrów, dawniej zwanych mikronami). Wartość frakcji zależna jest od efektywności i jakości nebulizatora. Najlepsze osiągają frakcję nawet na poziomie 80%.

G

Głęboki oddech – Ma niebagatelne znaczenie w terapii aerozolowej. Pomaga przedostać się cząsteczkom substancji leczniczej tam, gdzie będą działać najefektywniej. Zalecane jest, by przez większość czasu przeprowadzania inhalacji oddychać normalnie, co jakiś czas nabierając powietrza głęboko i zatrzymując je na dłuższą chwilę.

H

Higiena inhalacji – Ogół zasad, obowiązujących podczas aerozoloterapii, poczawszy od utrzymania w czystości sprzętu do inhalacji, jak i zaleceń, dotyczących samego zabiegu, pozycji, w jakiej jest przeprowadzany i czasu jego trwania.

I

Inhalator – Urządzenie służące do aplikowania substancji leczniczych drogą wziewną. Istnieje kilka rodzajów inhalatorów. Do tak zwanych inhalatorów kieszonkowych zaliczamy inhalatory proszkowe i ciśnieniowe. Inhalatory pneumatyczne, ultradźwiękowe lub membranowe określamy natomiast mianem nebulizatorów. Działanie tych ostatnich opiera się na procesie nebulizacji, czyli rozpraszania cieczy w powietrzu. Pojęcia używa się zamiennie z określeniem „nebulizator”, jednak faktycznie ten ostatni to jedynie część całego urządzenia, zwanego inhalatorem.

K

Kompresor – Jest jednym z elementów zestawu do inhalacji. Jest wyposażony w silnik oraz filtr oczyszczające powietrze, pobierane z otoczenia. Powietrze jest następnie przekazywane do nebulizatora, gdzie użyte jest do procesu nebulizacji czyli rozpraszania cząstek cieczy w powietrzu (generowania aerozolu).

Katar – Potoczne określenie dla nieżytu nosa, będącego objawem stanu zapalnego śluzówki jamy nosowej. Uważany jest za dolegliwość niezwykle uciążliwą, jakkolwiek najczęściej niegroźną. Ustępuje samoistnie, jednak często stosuje się leczenie, które łagodzi ten przykry objaw.

L

Leki wziewne – Substancje lecznicze, przeznaczone do aplikowania przez drogi oddechowe, najczęściej za pomocą inhalacji.

M

Maska – Część zestawu do nebulizacji, która pomaga kierować chmurę aerozolu bezpośrednio do ust i  nosa osoby poddającej się terapii. Najczęściej do sprzedawanych urządzeń dołączone są maski różnego rozmiaru, dzięki czemu możliwe jest korzystanie z jednego inhalatora. zarówno przez osoby dorosłe, jak i dzieci.

Membrana – Element nebulizatora membranowego, przez który substancja lecznicza, pozostająca w fazie ciekłej, jest pompowana. Efektem jest uzyskanie rozproszonych w powietrzu cząsteczek leku, które są następnie wdychane przez osobę poddającą się aerozoloterapii.

N

Nebulizator – Zasadnicza część urządzenia zwanego inhalatorem, której działanie polega na wytwarzaniu aerozolu, co następuje w wyniku mechanicznego rozproszenia w powietrzu substancji leczniczej, będącej w stanie ciekłym. Często mianem nebulizatora określa się cały zestaw do nebulizacji, czyli właśnie inhalator. Pojęcia te bywają więc używane zamiennie w odniesieniu do nazwy urządzenia jako całości.

O

Oskrzela – Część dolnych dróg oddechowych. Są to rozgałęziające się rurki, którymi transportowane jest powietrze między płucami a wyżej położonymi partiami układu oddechowego. Oskrzela umiejscowione są między tchawicą a oskrzelikami.

Oskrzeliki – Najmniejsza część układu oddechowego, znajdująca się między oskrzelami a pęcherzykami płucnymi. Podobnie jak oskrzela, służą do transportu powietrza. Mają średnicę nie większą niż 1-2 mm.

P

Przepływ powietrza – Transport powietrza między płucami, gdzie następuje wymiana gazowa, a górnymi drogami oddechowymi. Może być on utrudniony w przebiegu astmy oskrzelowej, infekcji lub innych chorób górnych i dolnych dróg oddechowych. Leczenie schorzeń układu oddechowego często polega na rozrzedzaniu i usuwaniu śluzu, który utrudnia przepływ powietrza, a który wydzielany jest nadmiernie z różnych przyczyn, charakterystycznych dla danej choroby.

Płuca – Najniżej położona część układu oddechowego, w której skład wchodzą części oskrzeli, oskrzeliki oraz pęcherzyki płucne, w których następuje wymiana gazowa z krwią – tlen zamieniany jest na dwutlenek węgla. Pęcherzyki pokryte są oplucną, czyli tkanką okrywającą.

Przeziębienie – Zespół objawów zapalenia blon śluzowych górnych dróg oddechowych (nosa, gardła lub zatok), takich jak katar, kaszel, chrypka. Może im towarzyszyć podwyższona temperatura i uczucie osłabienia. Przeziębiebie ma podłoże wirusowe. Powszechnie uważa się, że sprzyja mu wychłodzenie organizmu lub wahania temperatury otoczenia. Zdrowy organizm nie ma zazwyczaj problemów z pozbyciem się infekcji, najczęściej stosuje się tak zwane domowe metody leczenia.

Pęcherzyki płucne – To liczne maleńkie części składowe płuc, mające postać wydrążonych, przylegających do siebie jamek, rozdzielonych przegrodą międzypęcherzykową. Liczą najczęściej nie więcej niż 0,6 mm średnicy, a w ludzkich płucach jest ich od 300 do 500 mln. To w pecherzykach następuje wymiana gazowa między krwią a układem oddechowym.

R

Rurka powietrza – Jeden z elementów urządzenia zwanego nebulizatorem lub inhalatorem pneumatycznym. Doprowadza powietrze z kompresora do właściwego nebulizatora, czyli części generującej aerozol.

S

Szybkość nebulizacji – Jeden z parametrów stosowanych w ocenie pracy nebulizatora. Im większa szybkość, tym mniej czasu potrzebne jest, aby wygenerować aerozol z substancji leczniczej. Określana jest najczęściej w mililitrach na minutę (ml/min).

T

Terapia wziewna – Metoda podawania substancji leczniczych, mających postać aerozolu, umożliwiającą wdychanie przez nos lub usta. Do terapii wziewnych stosuje się inhalatory lub nebulizatory.

Tchawica – Część górnych dróg oddechowych, której funkcja sprowadza się głównie do transportu powietrza między płucami a krtanią, położoną powyżej tchawicy. To na odcinku tchawicy następuje rozdzielenie się na oskrzela prawe i lewe. Tchawica, a ściślej jej komórki nabłonkowe,spełniają także funkcję ochronną dla płuc, ponieważ zapobiegają przedostawaniu się cząstek pyłu, które przedostały się przez wyższe odcinki dróg oddechowych.

U

Ustnik – Element zestawu do inhalacji, służący do podawania przez usta leku w postaci wziewnej. Sposób ten uważany jest za efektywniejszy niż w przypadku, gdy używa się maski, jednak zastosowanie ustnika nie zawsze jest możliwe.

W

Wchłanialność leku – Inaczej jest określana biodostępnością substancji leczniczej, czyli stopniem, w jakim jest ona być wchłonięta do krwiobiegu. Na wchłanialność leku wpływa kilka czynników – m.in sposób podania leku, rozpuszczalność substancji leczniczej lub jej zdolność do przechodzenia przez błony biologiczne.

Wielkość cząsteczki – Podczas zakupu nebulizatora należy zwrócić uwagę na jego parametry, określające tak zwaną frakcję respirabilną, czyli odsetek cząsteczek nie większych niż 5 μm (mikrometrów, dawniej zwanych mikronami), a więc takich, które mogą przedostać się do dolnych dróg oddechowych. Im więcej odpowiednio małych cząsteczek jest w stanie generować nebulizator, tym większa jego efektywność.

Z

Zatoki – Powietrzne przestrzenie w kościach twarzoczaszki. Mamy do czynienia z kilkoma rodzajami zatok, w zależności od umiejsowienia w kościach twarzoczaszki. Infekcje zatok są częstą przypadłością, ponieważ zatoki są połączone z jamą nosową, zatem drobnoustroje, grzyby czy alergeny, uważane za najczęstsze przyczyny chorób zatok, mogą łatwo się do nich przedostawać z jamy nosowej.

 Partnerem artykułu jest:

ZOBACZ RÓWNIEŻ:

Alergia – światowa pandemia>>

Każdy z nas słyszał o alergii. Wielu z nas doświadcza jej osobiście albo dotyka ona naszych bliskich – zazwyczaj dzieci. Śmiało można mówić o światowej pandemii tej choroby.

Terapia inhalacyjna dla alergika>>

Objawy alergii bywają bardzo uciążliwe dla chorującej osoby. Na szczęście nowoczesna aparatura pomaga w ich łagodzeniu. Jak używać inhalatorów i nebulizatorów?