Jak dobrać gry do wieku dziecka i zdolności, które rozwijają?

To połączenie przyjemnego z pożytecznym: dziecko jest aktywne i doskonale się bawi dodatkowo rozwijając więź z najbliższymi, a ponadto ćwiczy zdolności kluczowe dla jego rozwoju. Treści podawane w lekkiej, rozrywkowej formie są zdecydowanie łatwiej przyswajalne i lepiej zapamiętywane. Dzieci, jak wszyscy, chętniej wracają do aktywności, które sprawiają im przyjemność i wywołują pozytywne skojarzenia.

Jednak gry w zależności od typu mogą wspierać ćwiczenie wielu różnorodnych umiejętności: od zapamiętywania i utrzymywania uwagi, poprzez skuteczną komunikację, aż do wyobraźni i myślenia abstrakcyjnego. Na które powinniśmy zwrócić uwagę?

Oto praktyczny przewodnik dotyczący gier odpowiednich dla dzieci w różnym wieku.

Okres przedszkolny

Wczesny wiek szkolny (6-10 lat)

Późny wiek szkolny (11-16 lat)

Szkoła średnia (16-19 lat)

Gry dla dzieci: Okres przedszkolny

To czas intensywnego rozwoju dziecka na bardzo wielu płaszczyznach: od poznawania nowych słów, poprzez umiejętność kojarzenia i zapamiętywania, aż do ćwiczenia motoryki małej niezbędnej do rozpoczęcia nauki pisania. W tym okresie dziecko dopiero uczy się skupiania przez dłuższy czas na konkretnym zadaniu, więc połączenie ćwiczeń z atrakcyjną zabawą jest wyjątkowo ważne.

Słownictwo

W okresie przedszkolnym dziecko nabywa i trenuje umiejętności związane z opowiadaniem historii. To bardzo ważne z dwóch powodów: po pierwsze pozytywnie wpływa na rozwój wyobraźni, a po drugie kształtuje umiejętności językowe odpowiedzialne za konstruowanie dłuższych wypowiedzi. Z umiejętnością opowiadania nierozerwalnie związane jest słownictwo, którego zakres podlega intensywnemu rozwojowi w okresie przedszkolnym. Dziecko nie tylko poznaje nowe słowa (średnio do 10 dziennie), ale też tworzy własne konstrukcje. Obie te umiejętności warto rozwijać, zachęcając dziecko do wymyślania i opowiadania własnych historii – czy to twórczych, czy bazujących na już znanych opowieściach. Świetnym narzędziem do pracy w tym obszarze są Story Cubes, czyli kości z grafikami, które stanowią inspirację dla naszej wyobraźni. W zestawie znajdziemy 9 kości z obrazkami, którymi rzucamy, by następnie opowiedzieć historię na podstawie wylosowanych grafik. W sam raz zarówno do opowiadania bajek na dobranoc, jak i później, choćby do pisania wypracowań!

Zapamiętywanie

To jedna z najważniejszych dziecięcych umiejętności, której rozwijanie przyniesie bardzo wiele pozytywnych skutków w przyszłości: w okresie nauki szkolnej, a także w dorosłym życiu. Jest to również jedna z najczęściej ćwiczonych zdolności, np. w grach typu memo. Wariacji na ich temat jest całkiem sporo, jest zatem w czym wybierać. Ciekawą propozycją są jednak gry z serii BrainBox, które nie tylko wspierają trening zapamiętywania, ale też utrwalanie wiedzy z konkretnego obszaru. Podczas zabawy naszym zadaniem jest przypatrzeć się wylosowanemu obrazkowi przez 10 sekund (czas odmierza dołączona do zabawy klepsydra), a następnie odpowiedzieć na pytania, które znajdują się po drugiej stronie karty. To niebanalne zagadki, dzięki którym nauczymy się nieszablonowego myślenia i zwracania uwagi na detale.

Dla dzieci w wieku przedszkolnym przeznaczona jest wersja BrainBox – Obrazki, która zawiera grafiki związane z życiem codziennym i oprócz ćwiczenia pamięci pozwala na poznawanie nowych, kluczowych słów. Jednak ta seria gier może zostać z dzieckiem na dłużej, w późniejszych latach towarzysząc mu w nauce matematyki, przyrody czy geografii.

Spostrzegawczość

Gry pozwalające ćwiczyć spostrzegawczość i refleks najczęściej są również bardzo atrakcyjne dzięki swojej dynamice. Do takich zabaw należy Dobble – gra karciana, w której zadaniem graczy jest jak najszybsze odnalezienie i nazwanie pary symboli, łączących dwie karty. Oprócz standardowej wersji dla dzieci powyżej 6 roku życia na rynku znajdziemy również inne, dostosowane do potrzeb młodszego odbiorcy. Wersje Kids (ze zwierzętami) oraz Kraina Lodu 2 czy L.O.L. Surprise! (z postaciami bliskimi dziecku) są odpowiednie już dla czterolatków – mają mniej symboli, a same grafiki są łatwiejsze do rozpoznania. Z kolei dla maluchów została stworzona wersja Dobble 1 2 3, która jednocześnie uczy rozpoznawania cyfr i kształtów.

Gry dla dzieci: Wczesny wiek szkolny (6-10 lat)

Rozpoczęcie nauki szkolnej stanowi moment przełomowy – w tym okresie ważnym wyzwaniem dla dziecka jest zaadaptowanie się do nowej grupy i zakończone sukcesem przyjęcie roli ucznia. Nie należy jednak zapominać, że to również okres intensywnego rozwoju różnorodnych umiejętności umysłowych i motorycznych, które będą miały bezpośrednie przełożenie na to, jak dziecko poradzi sobie na dalszych etapach rozwoju.

Koncentracja i uwaga

Umiejętność utrzymania uwagi ma kluczowe znaczenie dla rozwoju procesów poznawczych: dzięki niej dziecko jest w stanie skupić się na zadaniu i kontrolować swoje zaangażowanie; jest ona również ważna dla procesu uczenia się. Do trenowania uwagi doskonale nadają się szybkie tytuły nastawione na rozwiązywanie różnorodnych zadań. Świetnym przykładem jest Cortex – szybka gra rozwijająca rozmaite funkcje mózgu: spostrzegawczość, pamięć, refleks i logiczne myślenie. Gdy na stole ląduje karta z zadaniem, gracz, który pierwszy je rozwiąże, zakrywa kartę ręką i podaje odpowiedź. Łamigłówki mogą być różne: labirynty, puzzle, zapamiętywanki, poszukiwanie par itp. Czasem nawet trafi się karta, którą trzeba będzie rozpoznać wyłącznie poprzez dotyk, z zamkniętymi oczami analizując jej fakturę.

Umiejętności komunikacyjne

Oprócz stale poszerzającego się zasobu słownictwa dziecka, ważny jest również sposób komunikacji i nauka skutecznego przekazywania informacji. W tym celu warto zachęcać dzieci do zabawy przy wszelkiego typu grach kalamburowych, które wykorzystują nietypowe sposoby porozumiewania się. W grze Time’s Up! otrzymujemy hasło, które musimy przekazać pozostałym graczom za pomocą słów i gestów. Zabawa wymaga od nas nieszablonowego myślenia i umiejętności wczucia się w postawę drugiej osoby, wpływa więc korzystnie na rozwój kompetencji społecznych. Co ważne, grę możemy dobrać do poziomu dziecka – w wersji Kids słowa zaprezentowane są graficznie, nie wymaga więc ona umiejętności czytania, natomiast Family to wersja z hasłami-słowami dotyczącymi przedmiotów codziennego użytku.

Prosta matematyka

Rozpoczęcie nauki w szkole to również początek dziecięcej przygody z matematyką. Płynność w wykonywaniu obliczeń zaprocentuje w kolejnych latach edukacji, warto zatem zadbać, by dziecko nabywało ją łatwo i z przyjemnością. W grze Śpiące Królewny na pierwszy rzut oka ćwiczymy zapamiętywanie – naszym zadaniem jest odkrywanie zakrytych kart królewien poprzez zagrywanie książąt, którzy budzą swoje wybranki. Jednak, co ważne, na ręce mamy również dużą liczbę kart z cyframi, których musimy na bieżąco się pozbywać. Zestaw kart możemy odrzucić tylko poprzez ułożenie z nich dodawania. Dzięki temu prostemu zabiegowi uczestnicy zabawy są zmuszeni do liczenia w pamięci, nie tracąc przyjemności z zabawy.

Gry dla dzieci: Późny wiek szkolny (11-16 lat)

Wraz z rozwojem dziecko nabywa szereg nowych umiejętności związanych z integracją wiedzy: uczy się złożonych operacji umysłowych, wykonywania działań w pamięci, a także przewidywania możliwych scenariuszy na podstawie logicznych przesłanek. To świetny moment, aby wprowadzić do pracy takie narzędzia, które będa wymagały od nastolatka połączenia różnych informacji i wyciągnięcia odpowiednich wniosków.

Logiczne myślenie

Zarówno w bardziej zaawansowanych grach planszowych, jak i w codziennym życiu, ważną umiejętnością jest logiczne rozumowanie i planowanie, które pozwala przewidywać możliwe ruchy przeciwnika oraz potencjalne skutki własnych działań. Oprócz klasycznych szachów czy warcabów, które w sposób oczywisty wpływają na rozwój tego obszaru, na rynku znajdziemy również inne dwuosobowe gry oparte na podobnych mechanizmach. Jedną z propozycji jest Abalone, które zachwyca doskonałym wykonaniem i zachęca bardzo prostymi zasadami – w przeciwieństwie do szachów nie musimy uczyć się skomplikowanych zasad ruchu pionów, bo cała gra oparta jest na przepychaniu rzędów kul i wypychanie poza planszę tych, które należą do przeciwnika. Mimo prostych reguł Abalone angażuje w równym stopniu co inne gry logiczne, a jedna partia, w zależności od stopnia zaawansowania graczy i przyjętych strategii, może trwać nawet ponad godzinę.

Globalne rozumienie historii

Aby nauka historii nie kojarzyła się wyłącznie z zapamiętywaniem dat, warto zadbać o sposób prezentowania poszczególnych wydarzeń. Ciekawym urozmaiceniem, które można wykorzystać zarówno podczas nauki, jak i powtórek, są gry z serii Timeline. Podczas zabawy gracze otrzymują karty z wydarzeniami, które następnie muszą umieścić w odpowiednim miejscu na osi czasu. Znajomość konkretnych dat nie zawsze jest potrzebna, wystarczy umieć odnieść poszczególne wydarzenia do siebie nawzajem. Sama rozgrywka jest świetnym pretekstem do zaprezentowania uczniom rozmaitych ciekawostek, a także zależności między poszczególnymi wydarzeniami historycznymi.

Zaawansowana matematyka

Późny wiek szkolny to również okres intensywnego przyswajania informacji z różnych przedmiotów, m.in. matematyki. Do umiejętności dodawania i odejmowania dochodzi ćwiczenie tabliczki mnożenia, której skuteczne opanowanie ułatwi dziecku w przyszłości dokonywanie trudniejszych obliczeń. Wiele osób zapewne wspomina naukę tabliczki jako wkuwanie na pamięć wyników, ale wcale nie musi tak być – dzisiaj możemy ćwiczyć wykonywanie obliczeń w pamięci podczas zabawy. Gra Eliksir Mnożenia została pomyślana specjalnie jako narzędzie do nauki, które łączy atrakcyjną oprawę graficzną z prostymi zasadami. Podczas zabawy zagrywamy karty eliksirów, które, pomnożone przez siebie, powinny dać wynik równy liczbie na jednym z potworów przeciwnika. Pierwsza osoba, której uda się w ten sposób schwytać 5 potworów – wygrywa!

Więcej ciekawych gier dla dzieci na >> www.rebel.pl