Dlaczego warto opracować plan porodu? PRZYKŁADOWY PLAN!

Pani Beato, czym jest plan porodu?

Beata Klimek-Żurawska: Plan Porodu jest to rodzaj dokumentu, w którym zawarte są wszystkie oczekiwania przyszłej mamy zarówno wobec samego porodu, jak i pobytu w szpitalu zaraz po porodzie. Wyszczególnione są w nim preferencje dotyczące miejsca porodu, osób bliskich towarzyszących przy porodzie, personelu, czynności przygotowujących do porodu i szereg innych, których sama świadomość jest dla kobiety niezwykle ważna. Niestety niewiele kobiet wie o tym, że może taki plan przygotować.

Jak przygotować taki plan?

BKŻ: Ja proponuję zawsze pomyśleć o planie porodu jak o liście do personelu medycznego, czyli do osób, które będą towarzyszyły w tym jednym z najważniejszych momentów życia. Warto pomyśleć etapami, czyli rozważyć wszystkie aspekty dokładnie, zgodnie z przebiegiem porodu, każdą fazę, a następnie pobyt w szpitalu po porodzie, pielęgnację niemowlęcia, karmienie itd.

Niektóre szpitale posiadają własne druki planu porodu, jest nawet określona przykładowa lista spraw, które warto rozważyć podczas przygotowania planu porodu. Schemat takiego dokumentu pozwala zastanowić się nad wszystkimi istotnymi szczegółami, bez pominięcia żadnego z nich.

Czy plan porodu trzeba przygotować samodzielnie?

Plan porodu można od razu opracować wspólnie z lekarzem lub położną, którzy prowadzą ciążę. Zagadnienia, które powinny znaleźć się w planie porodu są omawiane na zajęciach w szkole rodzenia, można też wcześniej porozmawiać z położną pracującą w szpitalu, w którym planuje się poród. Podczas takich wstępnych rozmów można zapoznać się z warunkami i zwyczajami panującymi w wybranym szpitalu, swoimi prawami, omawia się najważniejsze zagadnienia dotyczące porodu.

Jeśli plan pisany jest samodzielnie, bardzo ważne jest aby omówić go z lekarzem lub położną, najlepiej ze szpitala, w którym planuje się poród. Zazwyczaj po rozmowie plan porodu ulega modyfikacji.

Kiedy i komu plan dostarczyć?

BKŻ: Omówiony i zmodyfikowany plan porodu należy wręczyć położnej na sali porodowej na początku porodu. Jeżeli z powodów medycznych lub organizacyjnych świadczona opieka będzie odbiegać od zapisów w planie porodu, rodząca powinna zostać o tym szczegółowo poinformowana.

Jak wygląda przykładowy plan porodu?

BKŻ: O fazach porodu już mówiłyśmy, dlatego teraz podam kilka takich aspektów, na które trzeba zwrócić uwagę w każdej z poszczególnych faz:

Oczekiwania wobec miejsca/warunków porodu:

• Chciałabym rodzić w sali pojedynczej/ Mogę rodzić na sali wieloosobowej.
• Zależy mi na tym, by w sali był/a prysznic lub wanna.
• Chciałabym, aby w sali była toaleta.
• Chciałabym mieć możliwość posłuchania swojej muzyki.
• Chciałabym, aby w sali porodowej było przyciemnione światło, panowała cisza.
• Chciałabym rodzić w swoim ubraniu
• Chciałabym móc rejestrować poród za pomocą kamery wideo/ robić zdjęcia.

Osoba towarzysząca/osoby obecne podczas porodu:

• Chcę rodzić z bliską osobą lub doulą/ Będę rodzić sama/ Chciałabym rodzić z mężem i z doulą.
• Chciałabym, aby osoba towarzysząca była ze mną przy wszystkich/wybranych przeze mnie zabiegach (jakich?).
• Zależy mi, aby mojej osobie towarzyszącej udzielano informacji o postępie porodu.
• Wyrażam/ nie wyrażam zgody na obecność studentów/tek położnictwa i medycyny.
• Zależy mi na tym, aby podczas porodu obecne były tylko niezbędne osoby z personelu medycznego.

Przygotowanie do porodu:

• Zależy mi na tym, aby nie wykonywano żadnych zabiegów przygotowujących do porodu (lewatywa, golenie krocza), chyba że o nie poproszę.
• Sama ogolę krocze w domu.
• Proszę, aby przy przyjęciu do porodu wykonano mi lewatywę.
• Nie wyrażam zgody na założenie wenflonu, chyba że dojdzie do konieczności podania mi leków dożylnie.
• Wyrażam zgodę na założenie wenflonu przy przyjęciu do szpitala.

Poród:

• Zależy mi na pełnej i bieżącej informacji o postępie porodu.
• Zależy mi by mój poród był naturalny, bez zbędnych zabiegów (podanie oksytocyny, przebicie pęcherza płodowego, stałe monitorowanie apataratem KTG), chyba, że sytuacja medyczna będzie tego wymagała, w tej sytuacji chciałabym by dokładnie mi wszystko wyjaśniono.
• Proszę pytać mnie o zgodę na wszystkie badania i zabiegi podczas porodu.
• Zależy mi na tym, by wszystkie proponowane interwencje medyczne poprzedzone były wnikliwą analizą mojej sytuacji.
• Zależy mi na tym, aby ograniczono liczbę badań dopochwowych i aby w miarę możliwości odbywały się one w dogodnej dla mnie pozycji.
• Proszę pozwolić mi na swobodne wydawanie dźwięków i/lub krzyku podczas porodu.
• Chciałabym móc złagodzić głód w trakcie porodu.
• Chciałabym pić w trakcie porodu.
• Nie wyrażam zgody na masaż szyjki macicy i wyciskanie dziecka z brzucha –„chwyt Kristellera".

Pierwszy okres porodu:

• Chciałabym mieć swobodę poruszania się w pierwszym okresie porodu.
• Chciałabym mieć możliwość korzystania z wanny/prysznica.
• Chciałabym mieć możliwość korzystania ze sprzętów takich, jak drabinka, materac, worek sako.
• Jeżeli zaistnieje konieczność podania mi kroplówki lub monitorowania stanu dziecka, chciałabym zachować możliwość poruszania się i przyjmowania dowolnej pozycji.

Drugi okres porodu:

• Chciałabym mieć możliwość wyboru pozycji w drugim okresie porodu.
• W drugim okresie porodu chciałabym przeć zgodnie z tym, jak podpowiada mi instynkt, przeć spontanicznie.
• Chciałabym mieć możliwość urodzenia dziecka na podłodze, na materacu lub skorzystać ze stołka porodowego.
• Chciałabym urodzić na fotelu porodowym.
• W momencie wyłaniania się główki dziecka, chciałabym jej dotknąć.
• Jeśli będę rodzić w pozycji pionowej, chciałabym mieć możliwość sama przyjąć dziecko.
• Chciałabym użyć własnego lusterka, dzięki któremu będę mogła widzieć pojawiającą się główkę dziecka.
• Chciałabym prosić o przygaszenie świateł i wyciszenie w chwili, gdy dziecko będzie wychodzić na świat.
• Zależy mi na tym, aby w trakcie rodzenia się dziecka obecny był tylko niezbędny personel.
• Jeśli nie będzie wyraźnych względów medycznych, chciałabym uniknąć wywoływania porodu (w tym przebijania pęcherza płodowego).
• Zanim zostanie podana mi oksytocyna lub zostanie przebity pęcherz płodowy, chciałabym spróbować naturalnych sposobów stymulowania porodu, takich jak ruch czy masaż brodawek sutkowych.
• Jeśli wywołanie porodu będzie konieczne, chciałabym, aby najpierw został użyty żel z prostaglandyną, zanim zostanie podana oksytocyna.

Łagodzenie bólu porodowego:

• Proszę nie proponować mi farmakologicznych środków przeciwbólowych, zanim sama o to nie poproszę.
• Jeśli poproszę o środki przeciwbólowe, proszę poinformować mnie o etapie porodu, na jakim jestem.
• Chciałabym móc skorzystać ze znieczulenia zewnątrzoponowego/ Nie chcę znieczulenia zewnątrzoponowego.
• Chciałabym móc korzystać z niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu, takich jak masaż przez osobę towarzyszącą, prysznic, imersja wodna.
• Nie wyrażam zgody na podanie dolarganu oraz innych środków zmieniających świadomość.
• Jeśli poproszę o ulżenie mi w bólu, prosiłabym o zaproponowanie mi w pierwszej kolejności naturalnych metod łagodzenia bólu porodowego.
• Jeśli zostanie podane mi znieczulenie zewnątrzoponowe, chciałabym zachować możliwość poruszania się i przyjmowania dowolnej pozycji.
• Jeśli nie będzie wyraźnych względów medycznych, chciałabym uniknąć wywoływania porodu (w tym przebijania pęcherza płodowego).

Nacięcie/ochrona krocza:

• Zależy mi na uniknięciu nacięcia krocza/ Wolałabym mieć nacięcie krocza.
• Chciałabym, aby położna starała się ochronić moje krocze poprzez okłady i poinstruowanie mnie w czasie parcia.
• Proszę o miejscowe znieczulenie przy zszywaniu krocza.

Cesarskie cięcie:

• Chciałabym uniknąć cesarskiego cięcia.
• Jeśli cesarskie cięcie będzie konieczne, chciałabym zostać o wszystkim dokładnie poinformowana.
• Chciałabym, by osoba towarzysząca mogła być obecna podczas operacji.
• Zależy mi na tym, by mieć możliwość jak najszybszego pierwszego kontaktu z dzieckiem, jeśli stan zdrowia dziecka będzie na to pozwalał.
• Jeśli będzie to możliwe, chciałabym aby dziecko zostało oddane na ręce osoby towarzyszącej od razu po porodzie.
• Jeśli będzie to możliwe, chciałabym nakarmić dziecko jak najszybciej po porodzie.

Po porodzie:

• Zależy mi na tym, aby towarzysząca mi osoba mogła przeciąć pępowinę.
• Zależy mi na tym, aby pępowina została przecięta dopiero wtedy, gdy przestanie tętnić.
• Chciałabym, aby moje dziecko było u mnie na brzuchu w kontakcie „skóra do skóry" tak długo, jak będziemy tego potrzebowali.
• Chciałabym nakarmić moje dziecko piersią jeszcze na sali porodowej.
• Chciałabym, aby moje dziecko zostało owinięte w pieluszki, które przyniosłam z domu.
• Chciałabym, aby moje dziecko zostało ubrane w rzeczy, które przyniosłam z domu.
• Zależy mi na tym, aby dziecko po porodzie zostało tylko osuszone i okryte pieluszkami.
• Nie wyrażam zgody na robienie zdjęcia mojemu dziecku podczas ważenia, zwłaszcza z użyciem lampy błyskowej.
• Proszę zważyć i zmierzyć moje dziecko po zakończeniu pierwszego kontaktu skóra do skóry/ Chciałabym od razu po porodzie dowiedzieć się, ile waży i mierzy moje dziecko.
• Chciałabym trzymać dziecko na rękach podczas rodzenia się łożyska i w trakcie ewentualnych innych zabiegów.
• Proszę o wykonanie wstępnej oceny stanu noworodka na podstawie skali Apgar podczas kontaktu "skóra do skóry", gdy dziecko będzie leżało na moim brzuchu.
• Proszę o przeprowadzenie pełnego badania lekarskiego w późniejszym czasie, po zakończeniu pierwszego kontaktu, jeśli nie będzie przeciwwskazań medycznych.

Trzeci okres porodu:

• Zanim zostaną podane mi środki na skurczowe, chciałabym spróbować urodzić łożysko samodzielnie.
• Nie zgadzam się na podanie środków na skurczowych w 3. okresie porodu.
• Chciałabym mieć możliwość przystawienia dziecka do piersi zanim urodzę łożysko.

Na oddziale położniczym:

• Chciałabym, aby dziecko było cały czas ze mną w pokoju/ od momentu, gdy odzyskam siły/ Chciałabym, aby dziecko było ze mną w pokoju w ciągu dnia, a w nocy na sali noworodkowej.
• Chciałabym zostać dokładnie poinstruowana, jak mam przewijać i kąpać dziecko/ Jestem doświadczoną mamą, będę sama przewijać i kąpać dziecko.
• Chciałabym, aby kąpiel dziecka i inne czynności pielęgnacyjne oraz ew. badania i zabiegi odbywały się w obecności mojej lub ojca dziecka.
• Zakładając, że i ja i dziecko będziemy czuć się dobrze, chciałabym być wypuszczona do domu najszybciej jak to jest możliwe.

Karmienie noworodka:

• Planuję karmić dziecko piersią/ Nie planuję karmić dziecka piersią.
• Nie wyrażam zgody, by moje dziecko było dokarmiane lub dopajane, chyba, że będą wyraźne medyczne wskazania.
• Proszę nie dokarmiać/nie dopajać dziecka bez uzgodnienia tego ze mną.
• Chciałabym mieć możliwość skorzystania z porady konsultanta laktacyjnego.
• Nie wyrażam zgody na podawanie dziecku smoczka.

Szczepienia:

• Nie wyrażam zgody na szczepienie dziecka w pierwszej dobie.
• Zgadzam się na szczepienie dziecka.
• Proszę, aby szczepienie dziecka odbyło się w obecności mojej lub ojca dziecka.

Ważne informacje dodatkowe (na przykład):

• Mam tendencję do omdleń. To mój trzeci poród, po obu poprzednich straciłam przytomność.
• Mam niską tolerancję na uczucie głodu, szybko opadam z sił. Zależy mi, aby w trakcie porodu mieć możliwość zjedzenia wysokokalorycznej przekąski.
• Chciałabym mieć szkła kontaktowe albo okulary przez cały czas porodu.
• Proszę o ograniczenie liczby badań dopochwowych ze względu na traumatyczne przeżycia z mojej przeszłości.
• Miałam pobierany wymaz z pochwy w kierunku zakażenia bakteryjnego.
• Mam krew Rh -.
• Mam cukrzycę ciążową.
• Mam cukrzycę.
• Mam problemy ze słuchem/ wzrokiem.

To dość długa lista…

BKŻ: Nie jest krótka, ale warto przynajmniej każdy z wyżej wymienionych podpunktów przeanalizować, a jeśli budzi jakieś pytania, wątpliwości, albo zagadnienie jest jeszcze całkiem nowe czy niezrozumiałe, zachęcam do kontaktu z lekarzem lub położną. Psychiczne przygotowanie i świadomość tego co się w danej chwili porodu dzieje pozwoli na przeżywanie tego wyjątkowego w życiu każdej kobiety momentu z większym spokojem i bez niespodzianek.

Materiał powstał przy współpracy z:

Przychodnią eDoktor24.pl

Naszym Ekspertem jest położna, Beata Klimek-Żurawska