Jak działa szkoła demokratyczna
Cel szkoły
Celem działania szkół demokratycznych jest inspirowanie i wspieranie dziecka w jego rozwoju tak, by stało się ono świadomym, odpowiedzialnym, empatycznym i społecznym dorosłym z silnym poczuciem własnej wartości.
W tradycyjnej szkole dziecko musi dopasować się do narzucanych mu wymogów szkoły - do zakresu przedmiotów, do 45 minutowej lekcji, do wykonywania wszelkich poleceń nauczyciela. W szkole demokratycznej dziecko dobiera sobie z oferty szkoły to co dla niego jest ważne lub interesujące. Uczy się odpowiedzialności za dokonane wybory i podjęte decyzje oraz uczy się uczestniczyć w demokratycznej społeczności współtworząc i jednocześnie przestrzegając jej praw i zasad.
Szkoła demokratyczna jest szkołą dla dziecka i jemu służy. Służy dziecku inspiracją i wsparciem w jego rozwoju osobowym - emocjonalnym i intelektualnym.
Demokracja
W szkole demokratycznej wszyscy jej uczestnicy (uczniowie, pracownicy) mają równe prawa i taki sam głos w ich ustanawianiu. Prawa te ustanawiane są przez zgromadzenie szkolne. Bieżące decyzje dotyczące określonego zakresu spraw zwykle podejmowane są przez komitety powoływane przez zgromadzenie szkolne.
W szkole demokratycznej każdy jest wolny tzn. nikt nie ma nad nikim władzy (w przeciwieństwie do tradycyjnej szkoły gdzie nauczyciel ma pełną władzę nad uczniem). Wolność nie oznacza dowolności robienia wszystkiego bo to oznaczałoby chaos. Wolność własna kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność drugiej osoby. Wolność ograniczana jest prawami szkoły oraz prawami innych równych sobie członków społeczności.
Nauka
Aby pojąć istotę nauki w szkołach demokratycznych należy zrozumieć różnicę pomiędzy procesem "uczenia się" w szkołach demokratycznych a procesem "nauczania" realizowanym w tradycyjnych szkołach. Proces "uczenia się" jest naturalnym procesem człowieka. Człowiek od narodzin uczy się. Uczy się chodzić, mówić itd. Nikt go tego nie naucza w sposób narzucony i formalny. By się tego nauczyć nie potrzebuje również programu i ocen. On się uczy bo chce, bo to dla niego jest ciekawe, bo to przynosi oczekiwany przez niego skutek. Człowiek uczy się działając i doświadczając rezultatów swojego działania.
Szkoły demokratyczne nakierowane są na proces "uczenia się". Znaczna część nauki w szkole demokratycznej jest nauką nieformalną, nie realizowaną na lekcjach. Jest to nauka przez działanie, uczestniczenie lub doświadczanie.
W szkołach demokratycznych poprzez "naukę" rozumie się znacznie szerszy zakres zagadnień niż ma to miejsce w tradycyjnych szkołach. Szkoła demokratyczna umożliwia dziecku nie tylko zdobycie wiedzy i umiejętności akademickich ale przede wszystkim stwarza mu warunki do przejęcia kontroli nad własnym procesem uczenia się i dostosowanie go do własnych potrzeb. Uczenie się jest procesem realizowanym przez ucznia (w przeciwieństwie do nauczania w tradycyjnych szkołach, które jest masowym procesem wtłaczania wiedzy). Oprócz zajęć z klasycznych przedmiotów w szkołach demokratycznych uczniowie mają możliwość rozszerzania lub zmiany swego curiculum - czyli zakresu nauki. Mogą inicjować zajęcia z tematów, które ich pasjonują albo w danym momencie są dla nich ważne. Ograniczeniem są wyłącznie możliwości finansowo-organizacyjne szkoły.
Zajęcia lekcyjne odbywają się w grupach kompetencyjnych (zwykle kilkuosobowych), gdzie uczniowie posiadają podobny poziom kompetencji z danego przedmiotu. Wiek dzieci nie ma tu znaczenia. Lekcje nie są obowiązkowe. Dzieci uczestniczą w lekcjach tylko wówczas gdy chcą. Zwykle uczestniczą z dwóch powodów: albo gdy ich to interesuje albo jest to dla nich ważne (np. ze względu na egzamin na studia).
Jeśli więc dzieci decydują się na uczestniczenie w lekcjach to nauka przebiega bardzo szybko. Materiał realizowany w szkołach tradycyjnych w okresie 6-8 lat opanowują w 2-3 lata ponieważ:
są silnie zmotywowani (chcą a nie muszą)
pracują samodzielnie lub w małej kilkuosobowej grupie gdzie kompetencje innych uczniów są bardzo zbliżone (a nie wiek)
nauczyciel 100% swego czasu poświęca na interakcję z uczniami (nie odpytuje, nie ucisza, nie wypełnia dziennika)
uczniowie nawzajem pomagają sobie w objaśnianiu zagadnień (nikt nie nakazuje im być cicho)
Każdy uczeń samodzielnie kształtując własny proces uczenia się dobiera sobie z oferty szkoły to co jest dla niego ważne lub interesujące. Sam decyduje czego, jak i kiedy chce się uczyć biorąc pod uwagę swój indywidualny styl oraz tempo uczenia się (w przeciwieństwie do narzucanego takiego samego tempa dla wszystkich w tradycyjnych szkołach). Szkoła demokratyczna tylko (i aż) wspiera ten proces.
Nauczyciele
Rolą nauczyciela w szkole demokratycznej jest służyć inspiracją i wsparciem dla dzieci. Kluczowe znaczenie ma podejście do dzieci - nauczyciel musi lubić pracować z dziećmi i musi traktować je z szacunkiem jak pełnoprawnych ludzi, nie ma prawa ich zmuszać do czegokolwiek. Ważną kwestią jest też, by nauczyliel miał umiejętności robienia czegoś praktycznego, co może być pomocne dzieciom na co dzień, czegoś co dzieci mogą od razu wykorzystać w swym życiu.
Nauczyciel żyjący i pracujący z pasją, obdarzający dzieci szacunkiem, wykorzystujący swe umiejętności praktyczne, potrafiący zaciekawić tematami swych zajęć staje się dla dzieci naturalnym autorytetem.
Oceny, testy, egzaminy
W szkole demokratycznej nikt nikogo nie ocenia bez jego zgody. Dzieciom oceny nie są potrzebne, by się rozwijać, by uczyć się tego co jest dla nich ciekawe lub ważne. Dzięki temu, że nie występuje przymus oceniania aktywności i rezultatów działań to dzieci przejawiają szerokie zainteresowania i podejmują różnorodne aktywności, których nigdy by nie podjęły w tradycyjnej szkole. Ponadto, co jest najistotniejsze, nie boją się eksperymentować, kwestionować i szukać własnych rozwiązań - pozostają kreatywne.
Oczywiście aby dostać się do tzw. high school, czy college'u a później np. na uniwersytet muszą zdać egzaminy wstępne. Przygotowaniu do tych egzaminów poświęcają zwykle ostatnie 2-3 lata szkoły. W tych przygotowaniach nauczyciel pełni rolę trenera, który przygotowuje ucznia do zewnętrznego testu.
Rozwiązywanie konfliktów
W codziennym życiu zawsze pojawiają się spory lub konflikty, w życiu szkoły również. Demokracja szkolna służy ich rozwiązywaniu. W sytuacjach konfliktowych każda ze stron konfliktu ma prawo przedstawić na zebraniu szkolnym swoje stanowisko. Każda ze stron ma prawo być wysłuchana. Każdy ze społeczności szkolnej ma prawo zabrać głos w temacie sporu. A decyzja o sposobie rozwiązania problemu jest podejmowana w drodze głosowania. Bardzo rzadko się zdarza by ten proces nie działał. Dzieci z akceptacją stosują się do rozwiązań, w których wypracowaniu same uczestniczyły.
W tradycyjnych szkołach rozwiązywanie konfliktów odbywa się poprzez autorytarne decyzje dorosłych wykorzystujących system kar i nagród. Dzieci nigdy lub prawie nigdy nie partycypują w tym procesie. Tzw. wychowywanie w tradycyjnej szkole opiera się na strachu przed karą lub w oczekiwaniu nagrody od dorosłego. W szkołach demokratycznych oparty zaś jest na rozwijającej się stale samoświadomości dziecka.
Dzieci wyrastające w środowisku szkół demokratycznych doświadczyły w nich wolności. Dlatego wiedzą i czują czym ta wolność jest dla drugiej osoby. Ich podejście do innych ludzi, z jednej strony empatyczne i troskliwe a z drugiej prostolinijne i zdecydowane wypływają z ich charakteru ukształtowanego w poczuciu wolności i równości praw.
Absolwenci
Dzieci w szkołach demokratycznych czują się szczęśliwe, podążają za swoimi pasjami i wyrastają na ludzi, którzy wiedzą czego chcą.
Absolwenci szkół demokratycznych:
są wewnątrzsterowni, potrafią korzystać ze swoich praw i szanują prawa innych osób - żyją swoim własnym życiem, a nie życiem oczekiwanym przez innych, nie można z nich zrobić niewolników, nie poddają się manipulacjom i naciskom innych - to cechy charakteru ukształtowanego w wolności demokratycznego środowiska szkoły;
są bardzo samodzielni, posiadają wysokie umiejętności samoorganizacji i uczenia się - przez wszystkie lata szkoły samodzielnie organizowali swoją naukę i brali odpowiedzialność za jej efekty;
posiadają wyjątkowe umiejętności społeczne - są otwarci i empatyczni, mają umiejętność widzenia sytuacji z punktów widzenia różnych osób - jest to rezultatem ich uspołecznienia w naturalnej grupie zróżnicowanej wiekowo;
są niezwykle kreatywni, nie boją się eksperymentować z nowymi rozwiązaniami, poszukują nowych możliwości;
nie poddają się w przypadku niepowodzeń - jeśli czegoś bardzo pragną a nie udaje im się to za pierwszym razem to próbują ponownie - porażka ich nie zniechęca, nie jest dla nich klęską (ponieważ w szkole za porażki, np. za niepoprawnie nierozwiązane zadanie, nikt ich nie karał złą oceną, wręcz przeciwnie - dostawali zachętę do ponownej próby dla osiągnięcia wymarzonego celu);
potrafią wykorzystać swoje uzdolnienia, talenty i pasje - w szkole nikt nie ograniczał ich zainteresowań, nikt nie nakazywał im poświęcania czasu na sprawy, które stały w sprzeczności z ich uzdolnieniami czy pasjami, nikt nie przekonywał ich, że talenty w obszarach pozaakademickiej nauki nie są warte rozwijania.
źródło: http://www.edukacjademokratyczna.pl/szkola-demokratyczna-2/jak-dziala-szkola-demokratyczna-k
co o tym myslicie?
